Lấp khoảng trống pháp lý, bảo vệ tối thiểu cho người dân

Theo NHNN, đến cuối năm 2024, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã vượt 3% - chưa kể nợ tiềm ẩn và nợ đã bán cho VAMC nhưng chưa xử lý. Sau khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực, hiệu quả thu hồi nợ cũng giảm đáng kể.

Quốc hội đã bổ sung Điều 198a vào Luật Các tổ chức tín dụng, cho phép tổ chức tín dụng có quyền thu giữ tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, để áp dụng thống nhất, Chính phủ cần ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể.

Dự thảo của NHNN quy định: chỉ được thu giữ tài sản bảo đảm nếu tài sản đó không phải là nhà ở duy nhất và không phải là công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất của bên bảo đảm.

• Nhà ở duy nhất: công trình thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người vay, nơi ở và sinh sống ổn định, lâu dài.

• Công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất: phương tiện mang lại thu nhập chính, xác định theo mức lương tối thiểu vùng.

NHNN nhấn mạnh, việc loại trừ này nhằm đảm bảo người dân vẫn duy trì điều kiện sống tối thiểu và có khả năng lao động để nuôi sống bản thân, gia đình.

Trách nhiệm xác nhận thuộc về người vay

Người vay phải tự cam kết và cung cấp giấy tờ chứng minh tài sản thế chấp có thuộc diện loại trừ hay không, ngay từ khi ký hợp đồng. Ngân hàng sẽ dựa trên hồ sơ đó để xử lý. Nếu không có giấy tờ chứng minh, tài sản sẽ mặc nhiên coi là không thuộc diện loại trừ.

NHNN giải thích: ngân hàng không có thẩm quyền đi xác minh thực tế nhà ở hoặc phương tiện lao động của khách hàng, nên trách nhiệm chứng minh phải thuộc về chính người vay.

Quy định mang tính nhân văn và thực tiễn

Chuyên gia tài chính – ngân hàng nhận định, việc loại trừ nhà ở duy nhất và công cụ mưu sinh ra khỏi diện thu giữ vừa hợp lý, vừa mang tính nhân văn, đồng thời đảm bảo tính thống nhất pháp luật. Khái niệm “nhà ở duy nhất” vốn đã được đề cập trong Luật Thi hành án dân sự, nếu không quy định rõ sẽ dễ gây chồng chéo, mâu thuẫn khi áp dụng.

Bên cạnh đó, bản chất tài sản thế chấp chỉ là nguồn trả nợ thứ yếu. Yếu tố quan trọng vẫn là khả năng trả nợ và phương án kinh doanh của khách hàng. Do đó, ngân hàng cần chú trọng khâu thẩm định, quản trị rủi ro thay vì phụ thuộc quá nhiều vào việc phát mại tài sản.

Dự thảo Nghị định dự kiến được Chính phủ ban hành trước 15/9/2025 và có hiệu lực từ 15/10/2025, cùng thời điểm Luật số 96/2025/QH15 bắt đầu thi hành.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự