>>> Lừa đảo bao nhiêu tiền thì bị phạt tù?

>>> Chi phí khởi kiện lừa đảo chiếm đoạt tài sản là bao nhiêu?

Bán hàng đa cấp là gì?

Bán hàng đa cấp là mô hình kinh doanh thường gây nhiều tranh cãi tại Việt Nam. Vậy mô hình này là gì theo pháp luật hiện hành?

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 40/2018/NĐ-CP (Sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 18/2023/NĐ-CP): 

“1. Kinh doanh theo phương thức đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới.”. 

Theo đó, bán hàng đa cấp là hoạt động kinh doanh được điều chỉnh bằng quy định của pháp luật, trong đó, để kinh doanh, đa cấp dùng mạng lưới gồm nhiều cấp, nhánh, người tham gia vào mạng lưới đa cấp sẽ được hưởng hoa hồng, tiền thưởng. 

Như vậy, hoạt động bán hàng đa cấp có thể hợp pháp nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định pháp luật.

Bán hàng đa cấp là một mô hình kinh doanh được luật Việt Nam cho phép với điều kiện chặt chẽ. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ các quy định pháp lý, mô hình này có thể bị biến tướng thành lừa đảo.

Khi nào bán hàng đa cấp là vi phạm pháp luật?

Trên thực tế, tình trạng lợi dụng mô hình bán hàng đa cấp để thực hiện hành vi lừa đảo đang diễn ra khá phổ biến. Vậy, khi nào thì hành vi này bị coi là vi phạm pháp luật?

Theo Điều 5 Nghị định 40/2018/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bằng Nghị định 18/2023/NĐ-CP), các hành vi bị nghiêm cấm trong bán hàng đa cấp bao gồm:

• Yêu cầu người tham gia nộp một khoản tiền, mua hàng, hoặc sử dụng dịch vụ để được tham gia mạng lưới.

• Lợi dụng bán hàng đa cấp để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

• Cung cấp thông tin sai lệch, gây hiểu lầm về lợi ích kinh tế khi tham gia.

Kinh doanh các loại hàng hóa không được phép bán theo phương thức đa cấp quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 40/2018/NĐ-CP, gồm:

“2. Những hàng hóa sau không được kinh doanh theo phương thức đa cấp:

a) Hàng hóa là thuốc; trang thiết bị y tế; các loại thuốc thú y (bao gồm cả thuốc thú y thủy sản); thuốc bảo vệ thực vật; hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn hạn chế sử dụng và cấm sử dụng trong lĩnh vực gia dụng và y tế và các loại hóa chất nguy hiểm;

b) Sản phẩm nội dung thông tin số.”

Như vậy, nếu các công ty tổ chức hoạt động theo mô hình trả thưởng, không có hàng hóa thật, yêu cầu người tham gia đầu tư tiền vào hệ thống để được chia lãi, đều là hành vi bán hàng đa cấp vi phạm pháp luật, có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản). Bởi lẽ, bán hàng đa cấp chỉ hợp pháp khi tuân thủ đúng quy định pháp luật tại Nghị định của Chính phủ. Nếu hoạt động nhằm huy động vốn, lôi kéo bằng lời hứa trả thưởng mà không có hoạt động kinh doanh thực sự thì là hành vi bị nghiêm cấm và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hình thức kinh doanh đa cấp có được thừa nhận tại Việt Nam?

Vậy, Việt Nam có thừa nhận mô hình kinh doanh đa cấp hợp pháp hay không?

Câu trả lời là Có!

Theo quy định tại Chương II Nghị định 40/2018/NĐ-CP, chỉ doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện, được Bộ Công Thương cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp mới được phép triển khai hoạt động này. 

Cụ thể, hiện nay, Việt Nam có một số doanh nghiệp bán hàng đa cấp được cấp phép như Amway, Herbalife, Oriflame… Các doanh nghiệp này luôn phải công khai thông tin, ký quỹ 10 tỷ đồng, có hệ thống quản lý mạng lưới người tham gia, báo cáo định kỳ và chịu sự thanh tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.

Do đó, kinh doanh đa cấp được pháp luật Việt Nam thừa nhận nếu tuân thủ đầy đủ điều kiện pháp lý và đăng ký hợp pháp với cơ quan có thẩm quyền.

Trách nhiệm của những tổ chức và cá nhân bán hàng đa cấp

Tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động bán hàng đa cấp phải tuân thủ những nghĩa vụ pháp lý nào?

Theo quy định tại Nghị định 40/2018/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 18/2023/NĐ-CP):

Doanh nghiệp bán hàng đa cấp có trách nhiệm:

• Ký quỹ không thấp hơn 10 tỷ đồng tại ngân hàng thương mại.

• Đào tạo người tham gia.

• Báo cáo định kỳ cho Bộ Công Thương.

• Bồi thường thiệt hại nếu người tiêu dùng bị ảnh hưởng.

• Người tham gia mạng lưới phải:

• Không tuyên truyền sai lệch.

• Không tự ý thu tiền, yêu cầu người khác mua hàng để được tham gia.

• Nếu một cá nhân tuyển dụng người tham gia trái quy định hoặc phát tán thông tin sai lệch về thu nhập, họ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị công ty xử lý nội bộ theo hợp đồng đã ký. Mọi tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các nghĩa vụ theo pháp luật để tránh bị xử phạt hoặc mất quyền tham gia hệ thống.

Doanh nghiệp bán hàng đa cấp không được tự ý thu tiền, yêu cầu người khác mua hàng

Cách nhận biết công ty đa cấp uy tín hay lừa đảo?

Như vậy, làm thế nào để phân biệt giữa công ty bán hàng đa cấp hợp pháp và công ty lừa đảo núp bóng mô hình đa cấp?

Một số tiêu chí pháp lý giúp nhận biết được LHLegal tổng hợp như sau: 

• Công ty đa cấp hợp pháp phải có giấy chứng nhận của Bộ Công thương

• Công ty đa cấp hợp pháp, uy tín có sản phẩm rõ ràng, minh bạch

• Công ty đa cấp hợp pháp công khai hoạt động một cách cụ thể, có kiểm toán, không cam kết một cách tối đa về lợi nhuận.

• Công ty đa cấp hợp pháp có chương trình đào tạo được phê duyệt, chính thống

• Thu nhập từ công ty đa cấp hợp pháp đến từ việc bán hàng. 

Như vậy, dựa vào những tiêu chí trên, người dân cần cảnh giác trước các mô hình kêu gọi đầu tư theo kiểu "đa cấp tài chính", “siêu lợi nhuận”. Thêm vào đó, cần kiểm tra thông tin trên Cổng thông tin quản lý hoạt động bán hàng đa cấp của Bộ Công Thương tại: bhdc.vcca.gov.vn, để tránh các trường hợp bị lừa đảo bởi các công ty đa cấp gắn mác hợp pháp.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự