Lao động chưa thành niên bao gồm những ai?

Khoản 1 Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 quy định: “Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi”. Lao động chưa thành niên bao gồm:

- Người chưa đủ 13 tuổi;

- Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi;

- Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi.

Đặc điểm của lao động chưa thành niên:

- Chưa có đầy đủ năng lực hành vi dân sự;

- Chưa phát triển đầy đủ nhận thức, tâm lý, thể lực;

- Được pháp luật bảo vệ cao hơn so với người lao động thành niên;

- Có ít kinh nghiệm, trình độ chuyên môn thấp.

Nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên

Nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên bao gồm (Điều 144 Bộ luật Lao động 2019):

-  Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách;

- Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động;

- Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu;

- Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Thời gian làm việc của lao động chưa thành niên

Thời gian làm việc của lao động chưa thành niên được quy định tại Điều 146 Bộ luật Lao động 2019. Cụ thể:

- Đối với người chưa đủ 15 tuổi: thời gian làm việc không được quá 04 giờ/ngày và 20 giờ/tuần. Không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

- Đối với người đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi: thời gian làm việc không được quá 08 giờ/ngày và 40 giờ/tuần. Có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành (Phụ lục V Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH).

Quy định của pháp luật về sử dụng lao động chưa thành niên

Vì người chưa thành niên chưa phát triển đầy đủ về thể lực, trí lực, nhân cách nên Bộ luật Lao động quy định về những công việc và nơi làm việc của lao động chưa thành niên có thể làm, cụ thể:

Đối với lao động chưa đủ 15 tuổi: Khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải tuân theo quy định sau đây:

- Phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó. Hợp đồng lao động đối với lao động chưa đủ 15 tuổi làm việc phải đảm bảo có điều kiện quy định tại Điều 4 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH, cụ thể:

 + Người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động phải có phiếu lý lịch tư pháp được cấp không quá 06 tháng kể từ ngày cấp đến ngày giao kết hợp đồng lao động, trong đó không có án tích về hành vi xâm hại trẻ em; Có Bản cam kết chưa từng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi xâm hại trẻ em;

 + Hợp đồng lao động phải có đầy đủ nội dung theo Điều 21 Bộ luật Lao động 2019 và các nội dung sau: Họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi cư trú; số điện thoại (nếu có); số thẻ căn cước công dân hoặc chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật của người chưa đủ 15 tuổi; Chỗ ở đối với người chưa đủ 15 tuổi làm việc xa gia đình; Việc bảo đảm điều kiện học tập;

 + Hợp đồng lao động với người chưa đủ 13 tuổi chỉ có hiệu lực sau khi có văn bản đồng ý của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội;

- Bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến thời gian học tập của người chưa đủ 15 tuổi; Bố trí các đợt nghỉ giải lao cho người chưa đủ 15 tuổi theo quy định tại khoản 2 Điều 109 của Bộ luật Lao động 2019.

- Phải có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền xác nhận sức khỏe của người chưa đủ 15 tuổi phù hợp với công việc và tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất một lần trong 06 tháng;

- Bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi.

- Người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi vào làm các công việc nhẹ sau đây (Phụ lục II: Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH):

 + Biểu diễn nghệ thuật;

 + Vận động viên thể thao;

 + Lập trình phần mềm;

 + Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…);

 + Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiệp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy;

 + Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón;

 + Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

 + Nuôi tằm;

 + Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa;

 + Chăn thả gia súc tại nông trại.

 + Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản;

 + Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

- Nơi làm việc của người không thuộc các trường hợp sau: Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm; Công trường xây dựng; Cơ sở giết mổ gia súc; Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử và Phụ lục IV Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH;

- Ngoài ra, người sử dụng lao động không được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc, trừ các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.

Đối với người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

Người sử dụng lao động chỉ được ký hợp đồng lao động với người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó và trừ các trường hợp sau:

Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc sau đây (khoản 1 Điều 147 Bộ luật Lao động 2019):

- Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

- Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;

- Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

- Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

- Phá dỡ các công trình xây dựng;

- Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

- Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;

- Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên (Phụ lục III Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH).

Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm việc ở các nơi sau đây (khoản 2 Điều 147 Bộ luật Lao động 2019):

- Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

- Công trường xây dựng;

- Cơ sở giết mổ gia súc;

- Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;

- Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên (Phụ lục IV Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH).

Xử phạt khi vi phạm quy định về sử dụng lao động chưa thành niên

Người sử dụng lao động khi có hành vi vi phạm pháp luật lao động về sử dụng lao động chưa thành niên sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Điều 29 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP. Mức xử phạt có thể từ 1.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi.

Mức xử phạt ở trên được quy định đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân (khoản 1 Điều 6 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP).

Ngoài ra, khi sử dụng người lao động dưới 16 tuổi làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với chất độc hại theo danh mục mà Nhà nước quy định thì có thể bị xử lý trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về sử dụng người lao động dưới 16 tuổi quy định tại Điều 296 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.

Dịch vụ Luật sư tư vấn pháp luật lao động tại Nha Trang

Trên đây là toàn bộ tư vấn của LHLegal về “Những lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên”. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích.

Công ty Luật TNHH LHLegal chuyên tư vấn, soạn thảo hợp đồng lao động nói riêng và các vấn đề về pháp luật lao động nói chung. Nếu bạn đọc có thắc mắc liên quan đến pháp luật lao động cũng như các loại tranh chấp khác vui lòng liên hệ với chúng ta bằng cách thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự