Sa thải trái pháp luật là gì?

Sa thải trái pháp luật là hình thức kỷ luật lao động nặng nhất của người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động sử dụng quyền quản lý của mình đưa ra quyết định kỷ luật sa thải không phù hợp với quy định của pháp luật, buộc người lao động nghỉ việc không phụ thuộc vào hiệu lực của hợp đồng lao động.

Theo đó, người sử dụng lao động muốn sa thải người lao động thì phải đáp ứng 05 điều kiện theo Bộ Luật Lao động 2019 và hướng dẫn tại Nghị định 145/2020/NĐ-CP.

Thứ nhất, về các trường hợp được áp dụng hình thức kỷ luật sa thải:

Căn cứ theo quy định tại Điều 125 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động chỉ được sa thải người lao động trong những trường hợp:

- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma tuý tại nơi làm việc.

- Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động.

- Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật.  tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật.

- Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng. Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.

Thứ hai, về nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật sa thải:

Xử lý sa thải theo đúng các nguyên tắc xử lý kỷ luật tại Điều 122 Bộ luật Lao động: Chứng minh được lỗi; phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động đang bị xử lý kỷ luật là thành viên; việc xử lý kỷ luật lao động phải được ghi thành biên bản; không được áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với một hành vi vi phạm kỷ luật lao động; không xử lý kỷ luật lao động khi người lao động đang nghỉ ốm đau, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi,...

Thứ ba, xử lý sa thải đúng thẩm quyền xử lý.

Thứ tư, xử lý sa thải theo thời hiệu quy định tại Điều 123 Bộ luật Lao động. 

Cụ thể, thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 06 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm; trường hợp hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, bí mật kinh doanh của người sử dụng lao động thì thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 12 tháng.

Thứ năm, tiến hành họp xử lý sa thải với thành phần tham dự, trình tự thủ tục theo đúng quy định

Như vậy, người sử dụng lao động (doanh nghiệp) khi muốn sa thải người lao động phải đáp ứng đúng 05 điều kiện nêu trên. Trường hợp người sử dụng lao động sa thải không đúng quy định nêu trên thì bị xem là sa thải trái pháp luật.

Làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật?

Trường hợp bị sa thải trái pháp luật, người lao động có thể áp dụng những cách thức dưới đây để bảo vệ quyền lợi của mình.

Khiếu nại quyết định sa thải

Căn cứ theo quy định tại Điều 5 Nghị định 24/2018/NĐ-CP, trình tự khiếu nại được quy định như sau:

- Khiếu nại lần đầu: Tới người sử dụng lao động.

Nếu không được giải quyết hoặc việc giải quyết của người sử dụng lao động không thỏa đáng thì thực hiện khiếu nại lần hai.

- Khiếu nại lần hai: Tới Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

Hòa giải thông qua Hòa giải viên lao động, Hội đồng trọng tài lao động

Theo Điều 188, Điều 189 Bộ luật Lao động năm 2019, tranh chấp lao động nói chung và tranh chấp về kỷ luật sa thải đều có thể sử dụng cách hòa giải để giải quyết tranh chấp.

Với tranh chấp về kỷ luật sa thải, người lao động có thể sử dụng cách này hoặc không.

Khởi kiện tại Tòa án

Theo Điều 188 Bộ luật Lao động năm 2019 và quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, với tranh chấp về xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải, người lao động có thể trực tiếp khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

Tố giác tới Cơ quan công an

Theo Điều 162 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017, người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà sa thải trái pháp luật đối với người lao động gây hậu quả nghiêm trọng thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội buộc công chức, viên chức thôi việc hoặc sa thải người lao động trái pháp luật. Theo đó, với tội danh này, người sử dụng lao động sa thải trái luật có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

Quyền lợi của người lao động khi bị sa thải trái pháp luật

Trường hợp sa thải trái pháp luật được coi là hành vi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động. Do đó, căn cứ Điều 41 Bộ luật Lao động năm 2019, doanh nghiệp sẽ phải buộc nhận lại người lao động, đồng thời còn phải bồi thường khi sa thải trái pháp luật cho người lao động những khoản tiền sau:

(1) Trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc.

(2) Trả thêm ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động cho người lao động.

(3) Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước của Bộ luật này thì phải trả một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước.

(4) Trường hợp người lao động không muốn làm việc tại doanh nghiệp đó nữa thì ngoài khoản tiền tại (1), (2), (3) nói trên, người lao động còn được trả trợ cấp thôi việc.

(5) Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền người sử dụng lao động phải trả tại (1), (2), (3) và trợ cấp thôi việc, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho người lao động nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.

Trên đây là tư vấn của LHLegal về nội dung “Làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật?”. Hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp hữu ích với Quý bạn đọc.

Nếu cần thêm thông tin chi tiết, cũng như còn vướng mắc pháp lý liên quan đến vấn đề này, vui lòng liên hệ đến hotline 1900 2929 01 để được hỗ trợ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự