Căn cứ Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, việc sửa đổi, bổ sung và thay thế Thông tư số 04/2013/TT-NHNN được thực hiện nhằm bảo đảm phù hợp với pháp luật hiện hành. Dự thảo bổ sung các quy định mới như: cung cấp thông tin về người có liên quan, cấp tín dụng bằng phương tiện điện tử, điều chỉnh quy định về loại hình và hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng phi ngân hàng… Qua đó, hình thành cơ sở pháp lý đồng bộ cho việc áp dụng và triển khai Luật Các TCTD 2024.

Việc xây dựng Thông tư cũng đáp ứng yêu cầu tại khoản 4 Điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 (có hiệu lực từ ngày 01/4/2025) về ban hành văn bản thay thế các quy định hiện hành.

Trên cơ sở rà soát và tổng hợp ý kiến từ các TCTD, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố (nay là NHNN khu vực) cùng với đánh giá tình hình thực hiện Thông tư số 04, dự thảo Thông tư đã quy định những nội dung điều chỉnh để bảo đảm phù hợp với thực tiễn triển khai hoạt động chiết khấu của các TCTD.

Bố cục Dự thảo Thông tư

Dự thảo Thông tư gồm 20 Điều, cụ thể:

• Điều 1: Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng;

• Điều 2: Giải thích từ ngữ;

• Điều 3: Nguyên tắc chiết khấu;

• Điều 4: Loại công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá được chiết khấu;

• Điều 5: Điều kiện công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác được nhận chiết khấu;

• Điều 6. Đồng tiền chiết khấu;

• Điều 7. Đồng tiền mua lại công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác khi hết thời hạn chiết khấu theo phương thức mua có kỳ hạn;

• Điều 8. Phương thức chiết khấu;

• Điều 9. Giá, thời hạn, lãi suất chiết khấu và các loại phí liên quan;

• Điều 10. Hợp đồng chiết khấu;

• Điều 11. Thủ tục chiết khấu công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác;

• Điều 12. Hoạt động chiết khấu bằng phương tiện điện tử;

• Điều 13. Quyền và nghĩa vụ khách hàng;

• Điều 14. Quyền và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài;

• Điều 15. Phân loại, trích lập dự phòng và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro;

• Điều 16. Hạch toán kế toán, thông tin báo cáo;

• Điều 17. Lưu trữ hồ sơ chiết khấu;

• Điều 18. Điều khoản chuyển tiếp;

• Điều 19. Hiệu lực thi hành;

• Điều 20. Tổ chức thực hiện.

Một số điểm đáng lưu ý trong Dự thảo Thông tư mới quy định hoạt động chiết khấu của tổ chức tín dụng

Sử dụng thống nhất tên gọi trong toàn văn dự thảo Thông tư

Thông tư số 04/2013/TT-NHNN (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 21/2016/TT-NHNN) hiện có tên gọi:

“Thông tư quy định về hoạt động chiết khấu công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng”.

Trong Dự thảo Thông tư mới, tên gọi được đề xuất điều chỉnh thành:

“Thông tư quy định về hoạt động chiết khấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng”.

Sự điều chỉnh này xuất phát từ việc Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 quy định tên gọi nghiệp vụ là “chiết khấu công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác”, trong khi Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 đã sửa đổi, rút gọn tên gọi thành “chiết khấu” (khoản 6 Điều 4) và thống nhất sử dụng thuật ngữ này trong phạm vi hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (quy định tại các Điều 107, 115, 120, 125 và 131). Do đó, việc điều chỉnh tên gọi là cần thiết để bảo đảm thống nhất với Luật Các TCTD năm 2024.

Thuật ngữ nghiệp vụ này cũng được sử dụng thống nhất trong toàn văn Dự thảo Thông tư.

Dự thảo Thông tư mới về quy định hoạt động chiết khấu

Theo quy định hiện hành tại Thông tư số 04/2013/TT-NHNN (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 21/2016/TT-NHNN) quy định về hoạt động chiết khấu công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng. Dự thảo Thông tư mới quy định về hoạt động chiết khấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (sau đây gọi chung là tổ chức tín dụng) đối với khách hàng.

Mở rộng và làm rõ khái niệm

Thông tư số 04/2013/TT-NHNN (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 21/2016/TT-NHNN) chưa giải thích từ ngữ về chiết khấu. Tại Dự thảo Thông tư mới nội dung đề xuất sửa đổi như sau: “ Chiết khấu là hình thức cấp tín dụng thông qua việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của bên thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán.”

Quy định rõ Tổ chức tín dụng chiết khấu là gì?

Theo quy định hiện hành: Ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện hoạt động chiết khấu công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác theo Giấy phép thành lập và hoạt động, Giấp phép thành lập do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp.

Tại Dự thảo thông tư mới nêu rõ:

Tổ chức tín dụng chiết khấu là tổ chức tín dụng được thực hiện hoạt động chiết khấu theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng, bao gồm:

a) Ngân hàng thương mại;

b) Công ty tài chính tổng hợp;

c) Công ty tài chính chuyên ngành (trừ Công ty cho thuê tài chính);

d) Ngân hàng hợp tác xã;

đ) Chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Phân loại Khách hàng chiết khấu

Tại Dự thảo Thông tư mới quy định Khách hàng chiết khấu được phân loại rõ thành:

• Tổ chức, cá nhân trong nước (trừ tổ chức tín dụng).

• Pháp nhân, cá nhân nước ngoài hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.

Quy định mới hoạt động chiết khấu bằng phương tiện điện tử

Chưa có quy định tại Thông tư hiện hành, tuy nhiên Dự thảo Thông tư mới quy định 

• Quyền lựa chọn: Tổ chức tín dụng (TCTD) và khách hàng có thể thực hiện nghiệp vụ chiết khấu qua phương tiện điện tử, tuân thủ quy định của Thông tư và các pháp luật liên quan (phòng chống rửa tiền, giao dịch điện tử, bảo vệ dữ liệu cá nhân, an toàn – bảo mật ngân hàng).

• Quyền tự quyết & trách nhiệm: TCTD được tự lựa chọn biện pháp, hình thức, công nghệ triển khai (toàn bộ hoặc từng phần quy trình) nhưng phải:

  1. Đáp ứng tiêu chuẩn an ninh, bảo mật theo NHNN.

  2. Có cơ chế xác thực giao dịch điện tử.

  3. Thực hiện nhận biết & xác minh khách hàng điện tử:

     • Cá nhân: Đối chiếu thông tin và dữ liệu sinh trắc học với giấy tờ hợp pháp hoặc dữ liệu định danh do cơ quan có thẩm quyền xác thực.

     • Tổ chức: Đối chiếu thông tin pháp lý với cơ sở dữ liệu đăng ký doanh nghiệp hoặc nguồn xác thực hợp pháp; xác minh người đại diện hợp pháp/ủy quyền theo hồ sơ.

  4. Lưu trữ, bảo quản an toàn dữ liệu nhận biết khách hàng; đáp ứng yêu cầu kiểm tra, đối chiếu, tra soát và pháp luật về lưu trữ.

  5. Kiểm tra, đánh giá, nâng cấp hệ thống khi có dấu hiệu mất an toàn.

  6. Phân công rõ trách nhiệm từng cá nhân/bộ phận; có cơ chế xử lý rủi ro kịp thời.

• Yêu cầu hệ thống: Hệ thống thông tin phục vụ chiết khấu điện tử phải đạt mức an toàn hệ thống thông tin cấp độ 3 trở lên theo quy định pháp luật và NHNN.

Quy định về cung cấp thông tin người có liên quan 

Khách hàng khi đề nghị tổ chức tín dụng chiết khấu công cụ chuyển nhượng hoặc giấy tờ có giá phải cung cấp:

1. Hồ sơ tài chính & phương án sử dụng vốn: Tài liệu chứng minh khả năng tài chính, phương án sử dụng số tiền chiết khấu khả thi, mục đích sử dụng hợp pháp, khả năng thanh toán và điều kiện hợp lệ của công cụ/giấy tờ cần chiết khấu; kèm các tài liệu khác theo hướng dẫn của tổ chức tín dụng.

2. Thông tin người có liên quan (nếu thuộc trường hợp quy định):

   • Cá nhân: Họ tên, số định danh cá nhân, quốc tịch, số hộ chiếu (nếu là người nước ngoài), ngày cấp, nơi cấp, mối quan hệ với khách hàng.

   • Tổ chức: Tên giao dịch, mã số doanh nghiệp/mã số thuế, địa chỉ trụ sở chính, giấy tờ chứng minh thành lập hợp pháp, người đại diện hợp pháp và mối quan hệ với khách hàng.

Quy định tại Dự thảo Thông tư mới áp dụng khi tại thời điểm đề nghị chiết khấu, khách hàng có tổng dư nợ cấp tín dụng (gồm cả khoản đang đề nghị chiết khấu) vượt ngưỡng 

Cụ thể: 

≥ 0,1% vốn tự có đối với ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

≥ 0,5% vốn tự có đối với công ty tài chính tổng hợp, công ty tài chính chuyên ngành (trừ công ty cho thuê tài chính).

Trường hợp tổ chức tín dụng có vốn tự có âm, các tỷ lệ trên được tính trên vốn điều lệ (đối với TCTD trong nước) hoặc vốn được cấp (đối với chi nhánh ngân hàng nước ngoài).

Hiện nay Dự thảo vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và đóng góp ý kiến. Ý kiến tham gia của cá cá nhân, tổ chức (bằng vằn bản và file Microsoft Word) đề nghị gửi về qua địa chỉ: Vụ Chính sách tiền tệ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, 25 Lý Thường Kiệt, Hà Nội, điện thoại: 024.3824.6955. email: phongcstd@sbv.gov.vn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal