Quy trình và nguyên tắc bán đấu giá khoản nợ của ngân hàng

>>> Những lưu ý quan trọng khi ngân hàng thực hiện bán đấu giá khoản nợ 

>>> Quy định về thế chấp bất động sản và việc xử lý tài sản thế chấp trong hợp đồng tín dụng ngân hàng

Vai trò của Tổ chức đấu giá tài sản trong quá trình bán đấu giá khoản nợ

Tổ chức đấu giá tài sản đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình bán đấu giá khoản nợ, đảm bảo tính minh bạch, công khai và đúng pháp luật. Cụ thể, vai trò của Tổ chức đấu giá tài sản thể hiện qua các chế định về điều kiện hoạt động, nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ của TCĐGTS

Thứ nhất, về điều kiện của tổ chức đấu giá tài sản

Theo Điều 56 LĐGTS, tổ chức đấu giá tài sản phải đáp ứng các điều kiện như:

• Có Giấy phép hoạt động đấu giá tài sản do cơ quan nhà nước cấp.

• Có đấu giá viên đủ tiêu chuẩn theo quy định.

• Hoạt động theo nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan.

Thứ hai, nhiệm vụ của tổ chức đấu giá trong quá trình bán khoản nợ

Nhiệm vụ của TCĐGTS được xác định bao gồm việc tiếp nhận hồ sơ khoản nợ và định giá; hỗ trợ ngân hàng trong việc xác định giá khởi điểm hợp lý; tổ chức đấu giá công khai; tiến hành đấu giá theo quy trình luật định, đảm bảo không có gian lận. Hơn nữa, theo Điều 9 LĐGTS, tổ chức đấu giá phải đảm bảo quyền bình đẳng giữa các bên tham gia. Sau khi đấu giá xong thì theo Điều 44 LĐGTS, TCĐGTS phải lập biên bản và xác nhận kết quả đấu giá. Vì là chủ thể trung gian có vai trò trong việc bán đấu giá khoản nợ, nên sau khi đấu giá khoản nợ xong, TCĐGTS phải hướng dẫn các bên ký kết hợp đồng chuyển nhượng khoản nợ theo Điều 53 LĐGTS để các bên chuyển giao quyền sở hữu khoản nợ. 

Thứ ba, trách nhiệm pháp lý của tổ chức đấu giá

Nếu vi phạm trong quá trình đấu giá, tổ chức đấu giá có thể bị xử lý theo Điều 73 LĐGTS, bao gồm việc hủy kết quả đấu giá nếu có sai phạm. Hơn nữa, Tổ chức đấu giá còn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 218 Bộ luật Hình sự 2015 khi có hành vi gian lận trong đấu giá.

Nguyên tắc bán đấu giá khoản nợ của ngân hàng

Tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch

Theo Điều 6 LĐGTS, quá trình đấu giá khoản nợ phải đảm bảo các nguyên tắc sau:

• Công khai thông tin về khoản nợ: Thông tin phải đầy đủ, chính xác và được đăng tải theo quy định để người mua nợ có thể tiếp cận.

• Minh bạch trong tổ chức đấu giá: Việc lựa chọn tổ chức đấu giá, công khai giá khởi điểm và các quy định tham gia đấu giá phải rõ ràng, tránh tiêu cực hoặc gian lận.

Đảm bảo tính khách quan, trung thực

Theo Điều 6 LĐGTS, người tham gia đấu giá và tổ chức đấu giá phải trung thực, không có hành vi thông đồng để dìm giá hoặc nâng giá ảo. Hành vi vi phạm có thể bị xử lý theo quy định tại Điều 218 Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định về đấu giá tài sản.

Đảm bảo quyền lợi của ngân hàng và người mua nợ

Theo Luật Các tổ chức tín dụng 2024, ngân hàng có quyền thu hồi tối đa giá trị khoản nợ nhưng cũng phải đảm bảo quyền lợi của bên mua nợ. Điều này có nghĩa là:

Người mua nợ phải được cung cấp đầy đủ hồ sơ khoản nợ và tài sản bảo đảm (nếu có).

Quy trình bàn giao khoản nợ phải thực hiện theo quy định tại Điều 53 LĐGTS.

Đấu giá theo phương thức hợp pháp

Theo Điều 40 LĐGTS, phiên đấu giá phải được tổ chức theo một trong các phương thức sau:

• Đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá

• Đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá

• Đấu giá trực tuyến

Việc lựa chọn phương thức đấu giá phải phù hợp với đặc thù khoản nợ và điều kiện thị trường.

Phương thức đấu giá phải hợp với đặc thù khoản nợ, điều kiện thị trường

Quy trình bán đấu giá khoản nợ của ngân hàng theo pháp luật hiện hành

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ và định giá khoản nợ

Hồ sơ khoản nợ

Ngân hàng cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý của khoản nợ để đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch trong quá trình đấu giá. Hồ sơ bao gồm:

• Hợp đồng tín dụng và hợp đồng bảo đảm (nếu có);

• Giấy tờ chứng minh quyền xử lý khoản nợ (quyết định thu giữ tài sản, biên bản bàn giao tài sản, thỏa thuận xử lý nợ…);

• Thông tin về tình trạng pháp lý của khoản nợ, bao gồm tình trạng tranh chấp, nghĩa vụ thuế liên quan;

• Tài liệu về khách nợ (thông tin pháp lý, khả năng thanh toán, lịch sử tín dụng…).

Định giá khoản nợ

Theo Điều 4 LĐGTS, khoản nợ được xác định là một loại tài sản có thể đưa ra đấu giá.

Ngân hàng có thể tự định giá hoặc thuê một tổ chức thẩm định giá độc lập để xác định giá khởi điểm. Việc định giá cần tuân thủ Luật Giá 2012 và Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam.

Giá khởi điểm phải phù hợp với giá trị thực tế của khoản nợ, khả năng thu hồi và giá trị tài sản bảo đảm (nếu có).

Bước 2: Lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản và ký hợp đồng dịch vụ đấu giá

Thực hiện theo quy định tại Điều 33 LĐGTS như đã phân tích 

Bước 3: Thông báo công khai về đấu giá khoản nợ

Thời gian và hình thức thông báo

Theo Điều 57 LĐGTS, tổ chức đấu giá phải thông báo công khai ít nhất 10 ngày trước ngày tổ chức đấu giá trên:

• Trang thông tin điện tử của tổ chức đấu giá;

• Cổng thông tin quốc gia về đấu giá tài sản;

• Ít nhất 01 tờ báo hoặc phương tiện thông tin đại chúng khác.

Nội dung thông báo

Thông báo đấu giá phải bao gồm:

• Thông tin về khoản nợ: Giá trị, tình trạng pháp lý, tài sản bảo đảm (nếu có);

• Giá khởi điểm và tiền đặt trước;

• Thời gian, địa điểm đấu giá;

• Điều kiện, cách thức đăng ký tham gia đấu giá

Tổ chức đấu giá phải thông báo công khai ít nhất 10 ngày trước ngày tổ chức đấu giá

Bước 4: Tổ chức phiên đấu giá và xác định người trúng đấu giá

Phương thức đấu giá

Đấu giá khoản nợ có thể theo một trong các phương thức quy định tại Điều 40 LĐGTS:

• Đấu giá trực tiếp bằng lời nói;

• Đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp;

• Đấu giá qua phương tiện điện tử.

Điều kiện tham gia đấu giá

• Người tham gia đấu giá phải đáp ứng các điều kiện về tài chính và không thuộc các trường hợp bị cấm tham gia theo Điều 38 LĐGTS.

• Phải nộp tiền đặt trước (từ 5% - 20% giá khởi điểm khoản nợ theo Điều 39 LĐGTS).

Xác định người trúng đấu giá

• Người có giá trả cao nhất và đáp ứng các điều kiện theo quy định sẽ trúng đấu giá.

• Kết quả đấu giá được lập thành biên bản đấu giá, có chữ ký của đấu giá viên, người trúng đấu giá và người tham gia.

Bước 5: Thanh toán và bàn giao khoản nợ sau đấu giá

Thanh toán số tiền trúng đấu giá

Người trúng đấu giá phải thanh toán đầy đủ trong thời hạn theo thỏa thuận, nhưng không quá 30 ngày kể từ ngày đấu giá thành công (Điều 47 LĐGTS). Nếu không thanh toán đúng hạn, khoản nợ sẽ được bán lại hoặc ngân hàng có quyền hủy kết quả đấu giá và xử lý theo quy định về đấu giá tài sản

Ký hợp đồng chuyển nhượng khoản nợ

Ngân hàng và người trúng đấu giá ký hợp đồng chuyển nhượng khoản nợ theo quy định của BLDS. Hợp đồng phải ghi rõ quyền và nghĩa vụ của các bên, đặc biệt là nghĩa vụ của khách nợ.

Bàn giao hồ sơ khoản nợ

Sau khi nhận đủ tiền, ngân hàng bàn giao hồ sơ khoản nợ cho người mua, bao gồm:

• Hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm;

• Giấy tờ liên quan đến nghĩa vụ của khách nợ;

• Biên bản bàn giao khoản nợ.

Bước 6: Bổ sung thêm thủ tục Ngân hàng xóa thế chấp

Bên mua nợ đăng ký thay đổi bên nhận bảo đảm đối với khoản nợ theo Nghị định 99/2022/NĐ-CP.

Bán đấu giá khoản nợ là một công cụ quan trọng giúp ngân hàng xử lý nợ xấu và tối ưu hóa nguồn vốn. Tuy nhiên, để đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và tuân thủ pháp luật, ngân hàng cần nắm vững các nguyên tắc, quy trình cũng như vai trò của tổ chức đấu giá tài sản. Việc thực hiện đúng quy định không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn nâng cao niềm tin của nhà đầu tư và khách hàng. Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phức tạp, sự cẩn trọng và tuân thủ pháp luật trong hoạt động đấu giá khoản nợ sẽ là yếu tố then chốt giúp ngân hàng đạt được mục tiêu tài chính bền vững.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự