Theo phong tục tập quán từ ngày xưa đến nay, một số gia đình khi chôn cất người đã khấu thường bỏ tiền, vàng bạc hoặc những đồ vật khác có giá trị vào trong quan tài để chôn cùng. Lợi dụng tín ngưỡng này, có một số cá nhân hoặc nhóm người thực hiện hành vi xâm phạm đến mồ mả, thi thể của người đã khuất dẫn đến mồ mả không con nguyên vẹn. Vì vậy hành vi xâm phạm mồ mả không chỉ là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức, thuần phong mỹ tục mà còn vi phạm điều cấm của pháp luật. Vậy, Tội xâm phạm mồ mả, thi thể thì bị xử lý như thế nào?

Tội xâm phạm mồ mả, thi thể có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Hành vi xâm phạm mồ mả có bị truy cứu trách nhiệm hình sự? 

Hành vi xâm phạm mồ mả là hành vi của một cá nhân hoặc nhóm người xâm phạm đến sự nguyên vẹn đến chỗ an nghỉ của người đã khuất. Hành vi đào mồ cuốc mả, xâm phạm đến mồ mả, thi thể của người đã khuất có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự với tội danh: “Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt” theo Điều 319 Bộ luật hình sự 2015. 

Cụ thể điều 319 quy định: 

“Điều 319. Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt 

1. Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. 

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: 

a) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; 

b) Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa; 

c) Vì động cơ đê hèn; 

d) Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt.” 

Như vậy, hành vi đào, phá mồ mả được coi là hành vi đào, phá nhằm hủy hoại hoặc làm hư hỏng mồ mả, nơi chôn cất người chết, làm cho mồ mả không còn nguyên vẹn như trước. Hành vi đào, phá mồ mả được thực hiện dưới động cơ, mục đích khác nhau như: lấy trộm đồ vật quý hiếm được chôn cùng với người đã mất; hay vì lý do cá nhân trả thù ghét bỏ hoặc để che giấu hành vi phạm tội khác… 

Đào phá mồ mả có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 319 Bộ luật hình sự 2015

Khi xác định hành vi xâm phạm mồ mả, thi thể, hài cốt cần xác định rõ những hành vi như sau:  

• Có hành vi dù là với bất kỳ mục đích gì mà xâm phạm trực tiếp đến thi thể, hài cốt, tro hài cốt của người chết, xâm phạm làm cho xác, hài cốt, tro hài cốt không còn nguyên dạng như đã mai táng thì hành vi đó là hành vi xâm phạm mồ mả.  

• Có hành vi di chuyển vị trí chôn cất xác, hài cốt, tro hài cốt của cá nhân trái với ý chí của những người thân thích của người chết (trừ trường hợp phải di dời mồ mả theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền) 

• Có hành vi thay đổi tên người chết trên tấm bia ghi tên có thi thể, hài cốt, tro hài cốt dưới mộ gây ra sự nhầm lẫn với người thân thích của người chết đó.  

• Có hành vi san phẳng mồ mả của người chết, làm mất dấu tích của ngôi mộ và không thể phát hiện được vị trí của ngôi mộ đó. 

• Và cần xác định hành vi xâm phạm mồ mả, thi thể, hài cốt theo nghĩa rộng là bao gồm các hành vi xâm phạm đến không gian (phạm vi), hình dáng, tường rào bao bọc xung quanh ngôi mộ. Bởi vị trí ngôi mộ được xây dựng có mối liên hệ hữu cơ với mục đích giữ gìn, bảo vệ xác, hài cốt, tro hài cốt của người có ngôi mộ đó, do vậy mọi hành vi làm biến dạng kiến trúc liên quan đến mục đích bảo vệ người đã chết được nguyên vẹn, đều bị coi là hành vi xâm phạm mồ mả. 

Những yếu tố cấu thành tội xâm phạm mồ mả, thi thể, hài cốt 

Khách thể

Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt xâm phạm đến trật tự an toàn xã hội; phong tục tập quán, truyền thống của dân tộc Việt Nam đối với thi thể, mồ mả, hài cốt của người đã chết. 

Hành vi khách quan

Hành vi đào, phá mồ mả, chiếm đoạt đồ vật để trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt.  

• Hành vi đào, phá mồ mả: là hành vi huỷ hoại hoặc làm hư hỏng mồ mả, làm cho mồ mà không còn nguyên vẹn như trước. Hành vi đào, phá mồ mả được thực hiện dưới nhiều phương thức khác nhau và với những động cơ, mục đích khác nhau như: để lấy những đồ vật có giá trị mà thân nhân người quá cố cho vào quan tài chôn cùng với người quá cố; để trả thù thân nhân người quá cố; để che giấu hành vi phạm tội khác,... 

• Hành vi chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ thường đi kèm với hành vi đào phá mồ mả để nhằm chiếm đoạt những đồ vật để trong quan tài, nhưng cũng có trường hợp người phạm tội không đào, phá mồ mả nhưng vẫn chiếm đoạt được những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ như: lợi dụng việc đổi mộ để chiếm đoạt đồ trang sức, đồ vật có giá trị chôn theo người chết hoặc lấy các đồ vật có giá trị để trên mộ,... 

• Những hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt là bất cứ hành vi nào mà xâm phạm đến thi thể, mồ mả, hài cốt như: đánh tráo thi thể, lấy các bộ phận của thi thể, đánh tráo hoặc chiếm đoạt hài cốt, chia sẻ hài cốt, ... 

Hành vi chiếm đoạt đồ vật trong mộ là một trong những yếu tố cấu thành tội xâm phạm mồ mả, thi thể, hài cốt

Hậu quả

Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt là tội phạm cấu thành về mặt hình thức, vì vậy hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội này hay nói cách khác tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt được coi là hoàn thành khi người phạm tội đã thực hiện một trong những hành vi nêu ở trên. 

Mặt chủ quan

Người phạm tội thực hiện hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt là do cố ý. Có nghĩa là người phạm tội nhận thức rõ việc làm của mình là trái pháp luật, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc để mặc hậu quả xảy ra. Hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt có thể xuất phát từ những động cơ, mục đích khác nhau như vụ lợi, trả thù cá nhân, mê tín, dị đoan… 

Như vậy, có thể thấy đối với hành vi cố ý đào, phá mồ mả, nhằm mục đích xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt theo điều 319 Bộ luật hình sự 2015.  

Tội xâm phạm mồ mả, thi thể thì bị xử lý như thế nào? 

Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt theo quy định tại Điều 319 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 bao gồm 02 khung hình phạt, cụ thể như sau: 

• Khung hình phạt ở Khoản 1: Người có hành vi đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm đến thi thể, mồ mả, hài cốt thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. 

• Khung hình phạt ở Khoản 2: Khoản 2 là quy định cấu thành tội phạm tăng nặng của tội này, theo đó ngoài những hành vi ở Khoản 1 Điều này, người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

  • Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; 

  • Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa;

  • Vì động cơ đê hèn; 

  • Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt. 

Như vậy, hình phạt đối với tội danh này: thấp nhất thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Mức phạt tù cao nhất là 07 năm năm tù giam. 

Tội xâm phạm mồ mả, thi thể có thể bị phạt tù đến 7 năm 

Trách nhiệm bồi thường đối với hành vi xâm phạm mồ mả, thi thể 

Bên cạnh đó, người có hành vi xâm phạm đến mồ mả, thi thể ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự thì còn phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 606 và Điều 607 Bộ luật dân sự 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do xâm phạm thi thể và bồi thường thiệt hại do xâm phạm mồ mả như sau: 

“Điều 606. Bồi thường thiệt hại do xâm phạm thi thể 

1. Cá nhân, pháp nhân xâm phạm thi thể phải bồi thường thiệt hại. 

2. Thiệt hại do xâm phạm thi thể gồm chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại. 

3. Người chịu trách nhiệm bồi thường khi thi thể bị xâm phạm phải bồi thường theo quy định tại khoản 2 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người chết, nếu không có những người này thì người trực tiếp nuôi dưỡng người chết được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa đối với mỗi thi thể bị xâm phạm không quá ba mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.” 

“Điều 607. Bồi thường thiệt hại do xâm phạm mồ mả 

1. Cá nhân, pháp nhân xâm phạm đến mồ mả của người khác phải bồi thường thiệt hại. 

2. Thiệt hại do xâm phạm mồ mả gồm chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại. 

3. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp mồ mả của người khác bị xâm phạm phải bồi thường theo quy định tại khoản 2 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích theo thứ tự hàng thừa kế của người chết; nếu không có những người này thì người trực tiếp nuôi dưỡng người chết được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa đối với mỗi mồ mả bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.” 

Như vậy, ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự người có hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt của người khác còn phải chịu trách nhiệm dân sự, bồi thường thiệt hại cho gia đình người bị hại.

Người có hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt phải bồi thường thiệt hại cho gia đình bị hại

Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do xâm phạm thi thể do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa đối với mỗi thi thể bị xâm phạm không quá ba mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định. Theo Nghị định 38/2019/NĐ-CP thì mức lương cơ sở là 1.490.000 đồng/tháng. Như vậy, mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do xâm phạm thi thể tối đa là 44.700.000 đồng.  

Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do xâm phạm mồ mả là do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa đối với mỗi mồ mả bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định. Theo Nghị định 38/2019/NĐ-CP thì mức lương cơ sở là 1.490.000 đồng/tháng. Như vậy, mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do xâm phạm mồ mả tối đa là 14.900.000 đồng.  

Tóm lại, xâm phạm mồ mả là hành vi đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm mồ mả. Người thực hiện một trong các hành vi này một cách cố ý có thể bị xử lý về Tội xâm phạm mồ mả quy định tại Điều 319 Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, còn phải chị trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng đối với hành vi xậm phạm mồ mả, thi thể.  

Trên đây là bài viết trả lời liên quan đến việc “Xâm phạm mồ mả, thi thể thì bị xử lý như thế nào?” mà LHLegal gửi đến bạn. Hy vọng bài viết cung cấp đầy đủ thông tin bổ ích đến Quý bạn đọc. 

Luật sư giỏi Hình sự Công ty Luật LHLegal 

Công ty Luật TNHH LHLegal chuyên tư vấn lĩnh vực hình sự tại Thành Phố Hồ Chí Minh với đội ngũ Luật sư tư vấn hình sự giỏi và có kinh nghiệm hành nghề trong lĩnh vực pháp luật hình sự, chuyên cung cấp các dịch vụ Luật sư tranh tụng, luật sư bào chữa các vụ án hình sự cam kết bảo vệ quyền lợi của khách hàng và đưa ra những cách xử lý triệt để nhất nhằm giảm nhẹ hình phạt. 

Nếu bạn đang tìm luật sư bào chữa và bảo vệ giỏi giúp bạn giảm nhẹ hình phạt hoặc bảo vệ quyền và lợi ích của bạn hãy liên hệ qua tổng đài 1900 2929 01 Luật sư tư vấn hình sự giỏi của chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự