Theo quy định pháp luật hình sự, tố giác tội phạm là một trong những căn cứ để khởi tố vụ án hình sự. Theo đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ xác định có hay không những dấu hiệu cấu thành tội phạm, để có căn cứ ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự. Vậy Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định như thế nào về tố giác tội phạm?

Tố giác tội phạm là căn cứ để khởi tố vụ án hình sự

Căn cứ khởi tố vụ án hình sự

Căn cứ theo quy định tại Điều 143 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì chỉ được khởi tố vụ án khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm. Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa trên những căn cứ sau:

• Tố giác của cá nhân;

• Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

• Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng;

• Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước;

• Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm;

• Người phạm tội tự thú.

Ngoài ra, căn cứ theo khoản 3 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự 2017 quy định về khởi tố hình sự theo yêu cầu thì chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ Luật hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết, đối với các tội.

Tố giác tội phạm là gì?

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 144 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

“Điều 144. Tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố

1. Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền.

2. Tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng.

3. Kiến nghị khởi tố là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị bằng văn bản và gửi kèm theo chứng cứ, tài liệu liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét, xử lý vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

4. Tố giác, tin báo về tội phạm có thể bằng lời hoặc bằng văn bản.

5. Người nào cố ý tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật thì tuỳ tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.”

Như vậy, Tố giác tội phạm được hiểu cơ bản là công dân tố cáo những hành vi mà họ cho rằng những hành vi đó là phạm tội. Công dân có quyền và nghĩa vụ tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật hình sự mà họ biết với các cơ quan, tổ chức.

Tố giác tội phạm là công dân tố cáo những hành vi phạm tội của người khác với các cơ quan có thẩm quyền

Tuy nhiên, cần lưu ý, người nào cố ý tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật thì tuỳ tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.

Trách nhiệm tiếp nhận và thẩm quyền giải quyết tố giác tội phạm

Căn cứ theo Điều 145 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định về Trách nhiệm tiếp nhận và thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố như sau:

Trách nhiệm tiếp nhận tố giác tội phạm

• Mọi tố giác tội phạm phải được tiếp nhận đầy đủ, giải quyết kịp thời. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận không được từ chối tiếp nhận tố giác.

• Các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận tố giác tội phạm:

• Cơ quan điều tra

• Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra

• Viện kiểm sát các cấp

• Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an, Trạm Công an; Tòa án các cấp; Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức khác.

Thẩm quyền giải quyết tố giác tội phạm

• Cơ quan điều tra giải quyết tố giác tội phạm theo thẩm quyền điều tra của mình.

• Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra giải quyết tố giác về tội phạm theo thẩm quyền điều tra của mình.

• Viện kiểm sát giải quyết tố giác về tội phạm trong trường hợp phát hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà Viện kiểm sát đã yêu cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục.

Thẩm quyền giải quyết tố giác tội phạm thuộc về cơ quan Điều tra

Khi kết thúc việc giải quyết cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố giác về tội phạm có trách nhiệm thông báo kết quả giải quyết cho cá nhân, cơ quan, tổ chức đã tố giác tội phạm.

Thời hạn giải quyết tố giác tội phạm

Căn cứ theo Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, như sau:

“Điều 147. Thời hạn, thủ tục giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố

1. Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định:

a) Quyết định khởi tố vụ án hình sự;

b) Quyết định không khởi tố vụ án hình sự;

c) Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

2. Trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định tại khoản này thì Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng.

Chậm nhất là 05 ngày trước khi hết thời hạn kiểm tra, xác minh quy định tại khoản này, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải có văn bản đề nghị Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền gia hạn thời hạn kiểm tra, xác minh.”

Từ ngày nhận đơn tố cáo, cơ quan Điều tra có nghĩa vụ kiểm tra, xác minh nguồn tin trong thời hạn 20 ngày

Theo đó, cơ quan Điều tra có nghĩa vụ kiểm tra, xác minh nguồn tin để ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được đơn tố cáo. Trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp cần nhiều thời gian thì có thể kéo dài thời hạn ra quyết định khởi tố không quá 02 tháng. Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định thì có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng.

Trên đây là bài viết trả lời liên quan đến việc “Tố giác tội phạm là gì? Trách nhiệm tiếp nhận và thẩm quyền giải quyết tố giác tội phạm?” mà LHLegal gửi đến bạn. Hy vọng bài viết cung cấp đầy đủ thông tin bổ ích đến Quý bạn đọc.

Theo đó, cơ quan Điều tra có nghĩa vụ kiểm tra, xác minh nguồn tin để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được đơn tố cáo. Trường hợp vụ việc phức tạp cần nhiều thời gian thì có thể kéo dài thời hạn ra quyết định khởi tố hay không hơn, nhưng không được quá 60 ngày

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự