Ngày 19/02/2019 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 19/2019/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 05/04/2019, quy định về họ, hụi, biêu, phường, thay thế cho Nghị định 144/2006/NĐ-CP. Nghị định 19/2019/NĐ-CP này ra đời nhằm tạo hành lang an toàn cho loại hình góp vốn, mượn vốn là hụi, họ trong dân, để giảm thiểu những biến tướng hụi, họ thành cho vay nặng lãi gây hệ lụy nhiều trong xã hội thời gian qua.

Theo đó, việc tổ chức họ, hụi, biêu, phường (gọi tắt là “họ”) sẽ có một số điểm mới và vài vấn đề đáng lưu ý như sau:

• Điều kiện tổ chức “họ” là gì? (1)

Việc tổ chức “họ” phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật dân sự 2015. Việc tổ chức “họ” chỉ được thực hiện nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia quan hệ về “họ”. Không được tổ chức “họ” để cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Trước đây, tại Nghị định 144/2006/NĐ-CP chỉ dừng lại ở việc nghiêm cấm việc tổ chức “họ” để cho vay nặng lãi, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm hoặc các hành vi trái pháp luật khác để chiếm đoạt tài sản của người khác. Nghị định 19/2019/NĐ-CP ra đời quy định chặt chẽ, rõ ràng hơn, giúp giảm thiểu những rủi ro có thể xảy ra đối với người chơi “họ”.

• Điều kiện làm “chủ họ” là gì? (2)

Nghị định 19/2019/NĐ-CP quy định rõ ràng hơn về điều kiện làm chủ họ. Chủ họ phải là người từ đủ mười tám tuổi trở lên, không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự 2015.

Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì chủ họ là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác.

• Điều kiện làm thành viên “dây họ”? (3)

Thành viên phải là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự 2015.

Người từ đủ mười lăm tuổi đến dưới mười tám tuổi nếu có tài sản riêng có thể là thành viên của dây họ, trường hợp sử dụng tài sản riêng là bất động sản, động sản phải đăng ký để tham gia dây “họ” thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

• Dây họ phải được lập, thỏa thuận bằng văn bản: (4)

Thỏa thuận về dây họ bắt buộc lập thành văn bản và được công chứng, chứng thực khi những người tham gia dây họ yêu cầu. Tức là, ở quy định mới này, việc thỏa thuận phải bắt buộc lập thành văn bản sẽ phần nào giúp người chơi họ an tâm hơn, giảm thiểu rủi ro khi con họ hoặc chủ họ bị giật họ, bị mất tiền. Văn bản thỏa thuận này có thể làm căn cứ để thưa kiện đòi lại tài sản của mình nếu lỡ may gặp những rủi ro như vậy… Lưu ý ở chỗ, văn bản được thỏa thuận về dây họ được công chứng, chứng thực chỉ khi được người tham gia dây họ yêu cầu.

Theo quy định hiện hành tại Điều 7 Nghị định 144/2006/NĐ-CP thì thỏa thuận về dây họ cho phép được thể hiện bằng lời nói hoặc bằng văn bản.

• Dây họ từ 100 triệu đồng trở lên phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền: (5)

Chủ họ phải thông báo bằng văn bản cho UBND xã nơi cứ trú về việc tổ chức dây họ khi thuộc các trường hợp:

+ Tổ chức dây họ có giá trị các phần họ tại một kỳ mở họ từ 100 triệu đồng trở lên;

+ Tổ chức hai dây họ trở lên.

• Quy định cụ thể hơn về lãi suất trong họ có lãi, cách tính lãi (6)

Theo quy định hiện hành tại Điều 10 Nghị định 144/2006/NĐ-CP, trong trường hợp họ có lãi thì lãi suất đối với phần họ được thực hiện theo quy định tại Điều 476 của Bộ Luật Dân sự.

Còn ở nghị định mới số 19/2019/NĐ-CP này đã quy định rõ ràng, cụ thể về lãi suất hơn, đảm bảo quyền và lợi ích của những người tham gia dây họ. Cụ thể như sau:

• Lãi suất trong họ có lãi do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ, nhưng không vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần họ phải góp trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ. Trường hợp mức lãi suất giới hạn nói trên được điều chỉnh bởi cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật dân sự 2015 thì áp dụng mức lãi suất giới hạn được điều chỉnh đó.
• Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ vượt quá lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 21 Nghị định 19/2019/NĐ-CP thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Trong trường hợp đến kỳ mở họ mà chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ, thành viên chưa lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ, thì phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả quy định cụ thể tại Điều 21 Nghị định 19/2019/NĐ-CP.

 

1. Điều 3
2. Điều 6
3. Điều 5
4. Điều 7
5. Khoản 1 Điều 14
6. Điều 21, Điều 22

Nghị định 19/2019/NĐ-CP