Xử lý tài sản bảo đảm khi bảo lãnh vay vốn: Rủi ro và lưu ý pháp lý

>>> Tổ chức tín dụng là gì? Các loại hình tổ chức tín dụng theo quy định pháp luật

>>> Bảo lãnh vay vốn là gì? Quy định pháp luật và những điều cần biết

Xử lý tài sản bảo đảm của bên bảo lãnh khi bên người vay không trả nợ

Trình tự, thủ tục xử lý tài sản bảo đảm theo pháp luật

Bước 1: Thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật.

Việc thông báo khi tiến hành xử lý TSBĐ được quy định tại Điều 300 BLDS, trước khi thực hiện quyền xử lý TSBĐ, ngân hàng cần thông báo cho các chủ thể liên quan (bên bảo lãnh, bên được bảo lãnh). 

Bước 2: Định giá tài sản bảo đảm theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

Định giá TSBĐ được quy định tại Điều 306 BLDS, sau khi thông báo về xử lý TSBĐ, cần tiến hành định giá để xử lý TSBĐ hiệu quả, tránh các tranh chấp phát sinh do mâu thuẫn, bất đồng về giá trị TSBĐ. 

Bước 3: Bán đấu giá hoặc thỏa thuận về phương thức xử lý.

Phương thức xử lý TSBĐ được quy định tại Điều 303 BLDS, các bên tiến hành thỏa thuận về phương thức xử lý để đưa ra được hướng giải quyết đối với TSBĐ, tránh việc tự tiến hành xử lý TSBĐ mà không thỏa thuận vì điều này tiềm ẩn nguy cơ bị khiếu kiện do áp dụng không phù hợp phương thức xử lý TSBĐ.

Bước 4: Thanh toán khoản nợ từ số tiền thu được.

Thanh toán khoản nợ từ số tiền thu được xác định dựa trên thứ tự ưu tiên thanh toán và thanh toán số tiền có được từ việc xử lý TSBĐ quy định tại Điều 307, Điều 308 BLDS. Sau khi xử lý TSBĐ, các bên chi trả các khoản liên quan đến chi phí bảo quản, thu giữ và xử lý thì sẽ được thanh toán theo thứ tự ưu tiên tại Điều 308 BLDS.

Vai trò của ngân hàng, tổ chức tín dụng trong xử lý tài sản bảo đảm trong quan hệ bảo lãnh

Yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh hoặc xử lý tài sản thế chấp của bên bảo lãnh theo hợp đồng.

Khi có căn cứ để xử lý TSBĐ theo thỏa thuận các bên, ngân hàng hoàn toàn có quyền yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ hoặc xử lý tài sản thế chấp của bên bảo lãnh nếu bên bảo lãnh không thể chi trả nghĩa vụ nợ của bên được bảo lãnh. 

Hợp tác với cơ quan thi hành án để cưỡng chế xử lý tài sản bảo đảm.

Sau khi đã xác định được tính hợp pháp của mình đối với quyền đòi nợ và quyền xử lý TSBĐ thông qua bản án có hiệu lực của Tòa án, ngân hàng và TCTD có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế xử lý TSBĐ để bảo vệ quyền lợi của mình.  

Tranh chấp pháp lý khi xử lý tài sản bảo đảm

Bất đồng về giá trị tài sản bảo đảm.

Tranh chấp này phát sinh khi các bên thực hiện không thực hiện định giá hoặc định giá không minh bạch, không rõ ràng. Tạo ra cách hiểu khác nhau về giá trị TSBĐ. Để hạn chế tranh chấp liên quan đến bất đồng về giá trị TSBĐ, cần thực hiện quy trình định giá một cách kỹ càng, tránh cách định giá qua loa. 

Tranh chấp quyền sở hữu tài sản giữa bên thế chấp và bên thứ ba.

Tranh chấp quyền sở hữu tài sản giữa bên thế chấp và bên thứ ba là nguyên nhân dẫn đến việc trì hoãn xử lý TSBĐ của ngân hàng. Để tránh trường hợp quá trình xử lý TSBĐ bị đình trệ, ngân hàng cần chú trọng đến vấn đề về quyền sở hữu TSBĐ giữa các bên, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Khiếu kiện về tính hợp pháp của hợp đồng bảo đảm.

Tính hợp pháp của hợp đồng bảo đảm sẽ là lý do để các bên liên quan thực hiện khiếu kiện đối với quyền xử lý TSBĐ của ngân hàng. Vì bản chất của hợp đồng bảo đảm là hợp đồng dân sự, nên để xác định tính hợp pháp của HĐBĐ thì ngân hàng cần phải xem xét sự tuân thủ các quy định của pháp luật dân sự về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, các trường hợp vô hiệu giao dịch dân sự và giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu. Sự chủ động trong phòng tránh rủi ro sẽ giúp ngân hàng không phải đối mặt với các khiếu kiện liên quan. 

Lưu ý khi thực hiện bảo lãnh vay vốn & định giá tài sản bảo đảm

Kiểm tra kỹ hợp đồng bảo lãnh trước khi ký

Xác minh rõ phạm vi bảo lãnh, tài sản bảo đảm (nếu có), căn cứ phát sinh nghĩa vụ bảo lãnh và nghĩa vụ tài chính phải thực hiện, quyền của bên bảo lãnh đối với bên được bảo lãnh.

Đảm bảo điều kiện bảo lãnh tuân thủ pháp luật hiện hành.

Xem xét kỹ các điều khoản miễn trừ trách nhiệm (nếu có).

Hãy kiểm tra thật kỹ các điều khoản trong hợp đồng bảo lãnh trước khi ký

Định giá tài sản bảo đảm theo quy định pháp luật

Định giá tài sản bảo đảm theo thị trường hoặc thông qua tổ chức thẩm định giá độc lập.

Cập nhật giá trị tài sản bảo đảm định kỳ để đảm bảo tính chính xác.

Khi thực hiện định giá TSBĐ, cần tuân thủ quy định của các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật Đấu giá tài sản 2016, Luật giá 2023…

Thực hiện quyền yêu cầu bên được bảo lãnh hoàn trả số tiền bên bảo lãnh đã thanh toán cho Ngân hàng. Bên bảo đảm có quyền yêu cầu bên được bảo lãnh hoàn trả số tiền bên bảo lãnh đã thanh toán cho bên nhận bảo lãnh theo Điều 340 BLDS. Việc quy định quyền yêu cầu cho bên bảo lãnh là cách thức luật bảo vệ quyền lợi của bên bảo lãnh. Tránh việc bên được bảo lãnh lợi dụng quan hệ bảo lãnh để xâm phạm quyền lợi của bên bảo lãnh.  

Tham vấn luật sư để hạn chế rủi ro pháp lý

Luật sư giúp rà soát hợp đồng bảo lãnh và tài sản bảo đảm để tránh tranh chấp.

Hỗ trợ xử lý tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện bảo lãnh.

Tư vấn về các thủ tục pháp lý liên quan đến đăng ký giao dịch bảo đảm và xử lý tài sản bảo đảm.

Việc bảo lãnh vay vốn là hành vi pháp lý mang tính ràng buộc cao, đặc biệt khi có tài sản bảo đảm đi kèm. Trong trường hợp bên vay mất khả năng trả nợ, người bảo lãnh có thể đối mặt với việc bị xử lý tài sản, thậm chí phát sinh tranh chấp nếu hợp đồng không được soạn thảo chặt chẽ.

Để hạn chế tối đa rủi ro, cả bên bảo lãnh và ngân hàng cần đánh giá kỹ giá trị pháp lý của tài sản, quy trình định giá, cũng như các điều khoản hợp đồng. Việc tham khảo ý kiến từ luật sư trước khi ký kết và khi xảy ra tranh chấp là cách hiệu quả để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự