>>> Tóm tắt và bình luận Bản án số 233/2023/DS-PT về tranh chấp hợp đồng mua bán căn hộ chung cư
Xem chi tiết bản án tại đây
I. Tóm tắt vụ án
Vào hồi 16 giờ ngày 23/3/2020, bà Đinh Thị H3 (mẹ anh D), sinh năm 1958 trú tại Tổ X, phường T, thành phố HB, tỉnh HB, đang dắt xe đạp lên dốc nghĩa trang xóm G, tổ Y, phường T, thành phố HB khi dắt xe lên gần đỉnh dốc thì bị cháu Trần Đức H2 đi xe máy điện từ đằng sau đâm vào đuôi xe đạp của bà H3, làm bà H3 ngã xuống đập đầu xuống mặt đường, gây chấn thương sọ não, tổn hại 85% sức khỏe. Sau khi sự việc xảy ra, gia đình anh D đưa bà H3 đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình từ ngày 23/3/2020 đến 27/4/2020 thì xuất viện, đến ngày 13/8/2020 lại nhập viện để mổ ghép hộp sọ, đến ngày 04/9/2021 thì xuất viện về nhà.
Gia đình nguyên đơn (anh D) yêu cầu bị đơn (cháu Trần Đức H2 cùng bố mẹ cháu H2 là ông Trần Đức T và bà Bùi Thị H1) bồi thường các khoản thuốc men, viện phí, tiền mất thu nhập thực tế, tiền công chăm sóc, tiền tổn thất tinh thần.
II. Quan điểm pháp lý của các bên
Yêu cầu khởi kiện và lập luận của nguyên đơn
Nguyên đơn yêu cầu bị đơn: cháu Trần Đức H2 cùng bố mẹ cháu H2 là ông Trần Đức T và bà Bùi Thị H1 phải có trách nhiệm bồi thường cho bà Đinh Thị H3 262.599.248 đồng, các khoản chi phí cụ thể như sau:
Tiền viện phí: 47.421.248 đồng; Tiền mất thu nhập thực tế trong 07 tháng (6.000.000₫/ tháng) của bà Đinh Thị H3: 42.000.000 đồng; Tiền công chăm sóc bà Đinh Thị H3 trong 07 tháng (300.000đ/ngày): 63.000.000 đồng; Tiền ăn trong 07 tháng (100.000đ/ngày): 21.000.000 đồng; Tiền bỉm, sữa từ ngày bị tai nạn đến ngày khởi kiện: 39.178.000 đồng.
Tiền tổn thất tinh thần: 50.000.000 đồng.
Cơ sở pháp lý: Điều 584, Điều 585, khoản 2 Điều 186 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Lập luận của bị đơn
Tại các bản tự khai, các ý kiến trong quá trình giải quyết vụ án và tại phiên tòa ông Trần Đức T, bà Bùi Thị H1, cháu Trần Đức H2 trình bày:
Chiều ngày 23/3/2020 cháu Trần Đức H2 điều khiển xe máy điện khi đến ngã ba trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Hòa Bình thì thấy một người phụ nữ đi bộ dắt xe đạp cùng chiều đang lên dốc, khi lên gần đỉnh dốc thì người phụ nữ này lên xe đạp chuẩn bị đạp xe thì loạng choạng tay lái, do khoảng cách quá gần nên cháu H2 đã đâm vào ghế để chân trẻ em buộc sau yên xe của người phụ nữ đó, người phụ nữ ngã xuống đường nằm đè lên giải phân cách. Sau đó, người phụ nữ được đưa đi cấp cứu và điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình. Gia đình bị đơn đã xuống viện thăm và bồi thường số tiền 19.300.000 đồng. Nay gia đình bà Đinh Thị H3 yêu cầu bồi thường số tiền 262.599.248đ, gia đình ông Thịnh, bà Bùi Thị H1, cháu Huy không đồng ý vì cháu H2 không có lỗi, do bà Hiền đạp xe loạng choạng lấn sang phần đường của cháu H2, khoảng cách quá gần nên cháu H2 không xử lý kịp nên mới đâm vào ghế để chân trẻ em buộc sau yên bà Đinh Thị H3.
III. Phán quyết của Tòa án
Phán quyết của Tòa án cấp sơ thẩm
(Bản án dân sự sơ thẩm số 08/2021/DS-ST ngày 25/6/2021 của Tòa án nhân dân thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình)
Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của các đồng nguyên đơn ông Bùi Văn G, anh H, anh D về việc yêu cầu bồi thường thiệt hại về sức khỏe.
Buộc các đồng bị đơn ông T, bà H1 phải liên đới bồi thường cho bà H3 và gia đình bà H3 mà anh D là người đại diện nhận với số tiền là 209.827.248 đồng.
Tòa án cấp sơ thẩm đã buộc các đồng bị đơn phải liên đới bồi thường cho gia đình bị hại
Cơ sở pháp lý:
Căn cứ khoản 6 Điều 26, khoản 1 Điều 35; khoản 1 Điều 147; Điều 271 Bộ luật Tố tụng dân sự; khoản 1 Điều 585, khoản 1 Điều 586, Điều 588, Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015; điểm d khoản 1 Điều 12, khoản 4, khoản 9 Điều 26 - Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, ngày 30/12/2016 quy định về án phí, lệ phí tòa án;
Ngày 06 tháng 7 năm 2021 bà Bùi Thị H1 có đơn kháng cáo bản án sơ thẩm số 08/2021/DS-ST ngày 25/6/2021 của Tòa án nhân dân thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình với nội dung: Bản án xử chưa thật sự khách quan, chưa đúng với sự việc đã xảy ra.
Phán quyết của Tòa án cấp phúc thẩm
Hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm số 08/2021/DS-ST ngày 25 tháng 6 năm 2021 của Tòa án nhân dân thành phố Hoà Bình, tỉnh Hòa Bình về vụ án “Yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng”.
Cơ sở pháp lý:
Điều 22, Điều 23, khoản 2 Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015;
Điều 186, Điều 189, điểm a khoản 3 Điều 308, Điều 310 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu án phí và lệ phí Tòa án.
IV. Phân tích các vấn đề pháp lý, bài học rút ra từ vụ án so với quy định pháp luật, có khuyến nghị
Về xác định tư cách bị đơn
Cả Toà án sơ thẩm, phúc thẩm đều tuyên buộc bị đơn bồi thường thiệt hại, tuy nhiên, có quan điểm khác nhau về xác định hành vi gây tai nạn, xác định yếu tố lỗi, xác định tư cách bị đơn - người có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
Toà án phúc thẩm căn cứ khoản 2 Điều 586 Bộ luật Dân sự năm 2015 và hướng dẫn tại Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP xác định người gây thiệt hại – cháu H2 là người chưa thành niên dưới 15 tuổi gây ra thiệt hại, nên bị đơn trong vụ án bồi thường thiệt hại, có trách nhiệm bồi thường là cha mẹ H2 là ông Trần Đức T, bà Bùi Thị H1 chứ không phải người có trách nhiệm liên đới như Toà sơ thẩm nhận định.
Qua vụ án trên, có thể rút ra bài học về xác định tư cách bị đơn dân sự trong vụ án bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
Có thể thấy, cùng một quy định tại Điều 586 Bộ luật Dân sự năm 2015 nhưng Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm lại có cách hiểu khác nhau. Trong khi Tòa sơ thẩm vấn xác định cháu H2 là bị đơn dân sự và cha mẹ cháu với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại thì Toà án cấp phúc thẩm lại áp dụng quy định trên để xác định cha mẹ của H2 mới là bị đơn dân sự, có trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Đối với vụ việc này, tác giả đồng tình với hướng giải quyết của Tòa án cấp phúc thẩm. Bởi:
Điều 586 Bộ luật Dân sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019, 2020, 2022, 2023) quy định:
“Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá nhân:
…
2. Người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 599 của Bộ luật này…”.
Hiện nay, được hướng dẫn bởi Điều 4 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP có hiệu lực từ ngày 01/01/2023.
Cần xác định bị đơn dân sự và người có trách nhiệm bồi thường thiệt hại chính trong trường hợp con chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại là cha, mẹ của người gây thiệt hại. Việc xác định như vậy là hợp lý, bảo vệ quyền lợi các bên, đảm bảo thi hành án được thuận lợi. Từ thực tiễn xét xử và phân tích như trên có thể thấy rằng nhận diện, xác định đúng tư cách đương sự sẽ nâng cao trách nhiệm của người tiến hành tố tụng trong việc bảo đảm thi hành pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của đương sự trong vụ án. Nhận diện đúng tư cách đương sự là đòi hỏi tiên quyết đối với các chủ thể tố tụng, đóng vai trò quan trọng và tạo điều kiện để các chủ thể đó thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ của mình khi thực hiện, tham gia tố tụng.
Việc xác định đúng tư cách đương sự sẽ giúp nâng cao trách nhiệm của người tiến hành tố tụng trong việc bảo đảm thi hành pháp luật
Bài học rút ra, khuyến nghị
Bài học rút ra đối với người khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại:
-
Xác định đầy đủ những thiệt hại thực tế về: tài sản và nhân thân (tính mạng, sức khỏe, tinh thần) để được bồi thường đầy đủ.
-
Bởi trách nhiệm chứng minh thiệt hại về thuộc về phía người có yêu cầu bồi thường thiệt hại, Tòa án phán quyết về mức bồi thường, trách nhiệm bồi thường căn cứ vào: yếu tố lỗi, thiệt hại thực tế và mối quan hệ giữa hành vi và thiệt hại thực tế. Do đó, khi khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại, nguyên đơn cần thu thập đầy đủ bằng chứng chứng minh thiệt hại thực tế, chứng minh hành vi của bị đơn là nguyên nhân gây ra thiệt hại. Đồng thời xác định đúng tư cách bị đơn để tiết kiệm thời gian, công sức, bảo vệ quyền khởi kiện của mình.
Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:
Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01
Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html
Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830
Website: https://luatsulh.com/
Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM
Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang
Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:
Website: https://luatsulh.com/
Facebook: Luật sư LHLegal
Youtube: Luật sư LHLegal
Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)
Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal
Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự
Điều kiện cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng đối với doanh nghiệp? (27.12.2024)
Các trường hợp chuyển đổi loại hình doanh nghiệp (26.12.2024)
Nhà ở thương mại là gì? Điều kiện để làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại 2025 (24.12.2024)
Hướng dẫn lựa chọn loại hình doanh nghiệp khi thành lập công ty (24.12.2024)
Các rủi ro pháp lý trong hợp đồng liên doanh liên kết: Doanh nghiệp cần biết (23.12.2024)
Giải quyết tranh chấp cổ đông trong công ty vì phân chia lợi nhuận không minh bạch (23.12.2024)
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong hợp đồng mua bán hàng hóa: Hiểu đúng để tránh rủi ro (20.12.2024)
Nguyên nhân dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau về nguyên tắc cơ bản của hợp đồng (18.12.2024)