Siết chặt bảo mật: Ngân hàng Nhà nước tung loạt giải pháp “khóa cửa” lừa đảo

Họp báo công bố sự kiện "Chuyển đổi số ngành Ngân hàng năm 2025"

Sinh trắc học trở thành “rào chắn” bắt buộc

Tại họp báo công bố Ngày chuyển đổi số ngành ngân hàng năm 2025 diễn ra sáng 26/5, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) - nhấn mạnh:

"Không chỉ ngân hàng đang chuyển đổi số, tội phạm cũng áp dụng công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo, học máy để thực hiện hành vi lừa đảo."

Để đối phó, NHNN đã ban hành Thông tư 17/2024 (hiệu lực từ 1/7/2024), trong đó yêu cầu thu thập thông tin sinh trắc học của khách hàng khi thực hiện giao dịch trực tuyến. Đây là một bước tiến lớn trong việc xác minh "chính chủ" tài khoản, giúp loại bỏ tình trạng giả mạo danh tính.

Đáng chú ý, NHNN đang xem xét mở rộng yêu cầu sinh trắc học sang cả tài khoản tổ chức, đặc biệt với các tổ chức mới thành lập từ 6 đến 9 tháng - nhóm có nguy cơ bị lợi dụng để lừa đảo dưới dạng hộ kinh doanh cá thể.

Chủ doanh nghiệp sẽ buộc phải đến trực tiếp ngân hàng để đăng ký, không chấp nhận ủy quyền hay đăng ký từ xa. Nhờ đó, hoạt động mở tài khoản trở nên minh bạch và chặt chẽ hơn bao giờ hết.

Cấm sử dụng bí danh - chặn đứng thủ đoạn đánh tráo niềm tin

Một trong những chiêu trò phổ biến của tội phạm là dùng bí danh mạo danh tổ chức lớn - như thêm từ “global”, “group”, hay “tập đoàn” - để đánh lừa người chuyển tiền. Dù chỉ là doanh nghiệp nhỏ hoặc thậm chí là tổ chức lừa đảo, các đối tượng có thể khiến người dùng hiểu lầm đây là đơn vị uy tín.

Để xử lý tình trạng này, NHNN sẽ bổ sung quy định cấm sử dụng bí danh trong giao dịch tài khoản tổ chức. Các giao dịch trực tuyến sẽ chỉ được thực hiện với số tài khoản chính xác, không cho phép hiển thị tên “tự phong” dễ gây nhầm lẫn.

Đây là kiến nghị đến từ Bộ Công an sau nhiều vụ việc người dân bị thiệt hại vì tin nhầm vào các “bí danh” ảo.

Xây dựng “danh sách đen” tài khoản nghi ngờ lừa đảo

Một giải pháp đột phá đang được NHNN triển khai là xây dựng kho dữ liệu tài khoản nghi ngờ gian lận. Khi người dùng thực hiện giao dịch chuyển tiền đến những tài khoản nằm trong danh sách này, hệ thống sẽ đưa ra cảnh báo ngay lập tức.

Ngân hàng BIDV là đơn vị tiên phong thử nghiệm từ ngày 1/4, đã ngăn chặn thành công hơn 100 tỷ đồng bị chuyển tới các tài khoản đáng ngờ.

Dự kiến trong tháng 6 và 7, các “ông lớn” như Vietcombank, VietinBank, MB, Agribank sẽ triển khai đại trà hệ thống cảnh báo này. Sau đó, toàn ngành ngân hàng sẽ được phủ sóng giải pháp này. Hệ thống giám sát các tài khoản nghi ngờ, bao gồm ví điện tử và SIM giả mạo (SIMO), sẽ chính thức vận hành từ ngày 31/7/2025.

Quan trọng, NHNN cũng đặt ra quy định cập nhật thường xuyên danh sách tài khoản nghi ngờ, nhằm bảo vệ quyền lợi của các tổ chức, cá nhân không liên quan nếu họ đã được xác minh “sạch”.

Siết chặt nhưng vẫn linh hoạt

Dù các quy định mới mang tính kiểm soát chặt chẽ, NHNN khẳng định sẽ không làm khó doanh nghiệp làm ăn chân chính. Theo ông Phạm Anh Tuấn, các doanh nghiệp lớn như tập đoàn, công ty niêm yết hay nằm trong top 500 doanh nghiệp hàng đầu sẽ được miễn trừ một số thủ tục sinh trắc học vì đã đáp ứng các yêu cầu quản trị minh bạch và có lịch sử hoạt động rõ ràng.

Việc đối chiếu sinh trắc học với tài khoản tổ chức cũng sẽ đơn giản hóa, bằng cách sử dụng dữ liệu đã có từ tài khoản cá nhân của người đại diện pháp luật.

Hàng loạt giải pháp đang được Ngân hàng Nhà nước triển khai là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực mạnh mẽ trong việc bảo vệ người dân và doanh nghiệp trước những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi.

Từ sinh trắc học bắt buộc, cấm bí danh đến xây dựng “danh sách đen” tài khoản nghi ngờ, hệ thống ngân hàng đang từng bước tạo ra lá chắn số toàn diện, hướng đến một môi trường giao dịch an toàn, minh bạch và bền vững trong kỷ nguyên số.