Người tham ô tài sản nộp tiền khắc phục hậu quả có được giảm án không?

Phạm tội tham ô tài sản có bị tử hình hay không?

Tham ô tài sản là gì?

Tham ô tài sản được hiểu là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để thực hiện hành vi chiếm đoạt, tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý.

Ví dụ: Ông A là thủ quỹ của trường học X. Ông A đã lợi dụng việc quản lý quỹ của trường để chiếm đoạt một phần tiền thu được từ học sinh. Như vậy, ông A phạm tội tham ô tài sản. 

Người phạm tội tham ô tài sản có bị kết án tử hình hay không?

Căn cứ vào khoản 4 Điều 353 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017: 

“Điều 353. Tội tham ô tài sản

…

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại về tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên.”

Theo đó, phạm tội tham ô tài sản có thể bị kết án tử hình nếu rơi vào một trong hai trường hợp sau:

• Chiếm đoạt tài sản trị giá 1.000.000.000 đồng (một tỷ đồng) trở lên; hoặc

Nếu tài sản bị chiếm đoạt không phải là tiền mà là tài sản khác thì giá trị tài sản được xác định căn cứ vào giá thị trường vào thời điểm thực hiện hành vi phạm tội. Trong trường hợp các cơ quan tiến hành tố tụng không tự mình xác định được giá trị tài sản thì phải thực hiện trưng cầu giám định (định giá).

• Gây thiệt hại về tài sản 5.000.000.000 đồng (Năm tỷ đồng) trở lên.

Phạm tội tham ô tài sản có thể bị tử hình

Vậy người tham ô tài sản nộp tiền khắc phục hậu quả có được giảm án không?

Tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định: 

“Điều 51. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

…

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;”

Theo quy định trên, người phạm tội tự nguyện nộp tiền khắc phục hậu quả được xem là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Do đó, trường hợp người phạm tội tham ô tài sản tự nguyện nộp tiền khắc phục hậu quả có thể được xem là một trong các tình tiết giảm nhẹ hình phạt.

Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp người phạm tội tham ô tài sản nộp tiền khắc phục hậu quả đều được giảm án mà phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• Việc nộp tiền khắc phục hậu quả áp dụng cho những thiệt hại trực tiếp hoặc gián tiếp do hành vi phạm tội gây nên nhưng không thể sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại;

• Việc nộp tiền khắc phục hậu quả được thực hiện trên tinh thần tự nguyện do người phạm tội tự mình thực hiện hoặc thông qua người bào chữa, người tiến hành tố tụng thông báo cho gia đình người thân để họ thay mình thực hiện;

Nếu việc nộp tiền khắc phục hậu quả được thực hiện do tác động của người khác hoặc của cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội buộc phải khắc phục hậu quả, người phạm tội mới thực hiện theo thì không được xem là tình tiết giảm nhẹ để áp dụng.

• Thời điểm khắc phục hậu quả: việc nộp tiền khắc phục hậu quả phải được thực hiện trước khi tuyên án và thuộc ở cấp nào thì cấp đó coi là tình tiết giảm nhẹ;

• Mức độ khắc phục hậu quả: Mặc dù hiện nay chưa có vi phạm pháp luật nào quy định cụ thể về mức độ khắc phục hậu quả, tuy nhiên trên thực tế, mức độ khắc phục hậu quả phải tương xứng với thiệt hại đã xảy ra. 

Đồng thời, Căn cứ điểm c khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định:

“Điều 40. Tử hình

3. Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

…

c) Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Như vậy, đối với người phạm tội tham ô tài sản bị kết án tử hình, sau khi bị kết án nhưng chưa thi hành án, người phạm tội đã chủ động nộp lại ít nhất ¾ (ba phần tư) tài sản tham ô và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì người bị kết án tử hình sẽ không phải thi hành án tử hình mà chỉ bị phạt tù chung thân. 

Đối với những trường hợp phạm tội có đồng phạm, mức độ khắc phục hậu quả sẽ tương xứng với vai trò của người phạm tội trong vụ án.