Muốn cung ứng dịch vụ thanh toán điện tử tổ chức phải đáp ứng điều kiện gì?

>>> Tổ chức phi ngân hàng có được cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán không?

>>> Từ 1/11: Chuyển khoản trên 500 triệu đồng phải báo cáo Ngân hàng Nhà nước – Ai là người thực hiện?

Dịch vụ thanh toán bằng phương tiện điện tử là gì?

Theo khoản 2 Điều 3 Thông tư 15/2024/TT-NHNN quy định thì Dịch vụ thanh toán thực hiện bằng phương tiện điện tử được hiểu là việc lập, gửi và xử lý lệnh thanh toán thông qua các phương tiện điện tử. Nói cách khác, đây là dịch vụ cho phép thực hiện giao dịch thanh toán, chuyển tiền mà không dùng tiền mặt, thông qua hạ tầng công nghệ (ví dụ: mạng internet, thiết bị di động, thẻ ngân hàng...).

Dịch vụ thanh toán điện tử thuộc dịch vụ trung gian thanh toán. Căn cứ khoản 1 Điều 22 Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định:

“Dịch vụ trung gian thanh toán bao gồm: dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ chuyển mạch tài chính quốc tế, dịch vụ bù trừ điện tử, dịch vụ ví điện tử, dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ và dịch vụ cổng thanh toán điện tử. Hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.”

Các yêu cầu pháp lý mà tổ chức phải đáp ứng khi cung ứng dịch vụ thanh toán điện tử

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán điện tử phải đáp ứng điều kiện để cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Căn cứ khoản 2 Điều 22 Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định:

“Điều kiện cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán:

Tổ chức không phải là ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán khi đáp ứng đầy đủ và phải đảm bảo duy trì đủ các điều kiện sau đây trong quá trình cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, cụ thể như sau:

a) Có giấy phép thành lập hoặc giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp và không đang trong quá trình chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi, giải thể, phá sản theo quyết định đã được ban hành trong quá trình đề nghị cấp Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; trường hợp cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ bù trừ điện tử, tổ chức phải đảm bảo không kinh doanh ngành nghề khác ngoài hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán;

b) Có vốn điều lệ thực góp hoặc được cấp tối thiểu: 50 tỷ đồng đối với dịch vụ ví điện tử, dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ và dịch vụ cổng thanh toán điện tử; 300 tỷ đồng đối với dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ chuyển mạch tài chính quốc tế, dịch vụ bù trừ điện tử; chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính hợp pháp của nguồn vốn đã góp hoặc vốn được cấp;

c) Có Đề án cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán được cấp có thẩm quyền theo quy định tại Điều lệ của tổ chức phê duyệt theo Mẫu số 08 ban hành kèm theo Nghị định này;

d) Điều kiện về nhân sự: Người đại diện theo pháp luật, Tổng Giám đốc (Giám đốc) của tổ chức phải có bằng đại học trở lên về một trong các ngành kinh tế, quản trị kinh doanh, luật, công nghệ thông tin và có ít nhất 05 năm kinh nghiệm là người quản lý, người điều hành của tổ chức trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và không thuộc những đối tượng bị cấm theo quy định của pháp luật; phải bảo đảm luôn có ít nhất một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam (Khi chỉ còn lại một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam thì người này khi xuất cảnh khỏi Việt Nam phải ủy quyền bằng văn bản cho cá nhân khác cư trú tại Việt Nam thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật. Trường hợp này, người đại diện theo pháp luật vẫn phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã ủy quyền).

Phó Tổng Giám đốc (Phó Giám đốc) và các cán bộ chủ chốt thực hiện Đề án cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (gồm Trưởng phòng (ban) hoặc tương đương và các cán bộ kỹ thuật) có bằng cao đẳng trở lên về một trong các ngành kinh tế, quản trị kinh doanh, luật, công nghệ thông tin hoặc lĩnh vực chuyên môn đảm nhiệm;

đ) Có Bản thuyết minh giải pháp kỹ thuật phục vụ cho hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đề nghị cấp Giấy phép được cấp có thẩm quyền theo quy định tại Điều lệ của tổ chức phê duyệt đáp ứng yêu cầu đảm bảo an toàn hệ thống thông tin cấp độ 3 theo quy định của pháp luật;

e) Đối với dịch vụ ví điện tử và dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ cho các khách hàng có tài khoản tại nhiều ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung ứng dịch vụ phải được một tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính và dịch vụ bù trừ điện tử được Ngân hàng Nhà nước cấp phép để thực hiện chuyển mạch giao dịch tài chính và xử lý bù trừ các nghĩa vụ phát sinh trong quá trình cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán của tổ chức;

g) Đối với dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ bù trừ điện tử, ngoài các điều kiện quy định tại điểm a, điểm b, điểm c, điểm d và điểm đ khoản 2 Điều này, tổ chức cung ứng dịch vụ phải: được một tổ chức thực hiện quyết toán kết quả bù trừ giữa các bên liên quan; có thỏa thuận kết nối với ít nhất 50 ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có tổng vốn điều lệ trong năm liền kề trước năm nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép chiếm trên 65% tổng vốn điều lệ của các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong hệ thống các tổ chức tín dụng và ít nhất 20 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; có cơ sở hạ tầng thông tin đáp ứng tối thiểu theo yêu cầu về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin cấp độ 4 theo quy định của pháp luật, đảm bảo khả năng tích hợp, kết nối được với hệ thống kỹ thuật của tổ chức tham gia có thỏa thuận kết nối; có hệ thống máy chủ thực hiện theo quy định pháp luật và đáp ứng năng lực xử lý tối thiểu 10 triệu giao dịch thanh toán/ngày;

Tổ chức tham gia không được kết nối quá 02 tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ bù trừ điện tử;

h) Đối với dịch vụ chuyển mạch tài chính quốc tế, tổ chức cung ứng dịch vụ phải có Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chuyển mạch tài chính còn hiệu lực; được một tổ chức thực hiện quyết toán kết quả bù trừ giữa các bên liên quan; có quy định nội bộ về tiêu chuẩn lựa chọn kết nối các hệ thống thanh toán quốc tế để thực hiện chuyển mạch tài chính các giao dịch thanh toán quốc tế; có quy định nội bộ về quy trình nghiệp vụ kỹ thuật đối với dịch vụ chuyển mạch tài chính quốc tế đề nghị cấp phép và tổ chức vận hành hệ thống thanh toán quốc tế kết nối với tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính quốc tế phải được thành lập và hoạt động hợp pháp ở nước ngoài.”

Để cung ứng dịch vụ thanh toán điện tử, tổ chức phải đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật

Như vậy các yêu cầu pháp lý cơ bản mà tổ chức phi Ngân hàng cần phải đáp ứng khi cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử bao gồm:

Yêu cầu về pháp lý và mô hình tổ chức

Tư cách pháp nhân: Tổ chức phải được thành lập hợp pháp tại Việt Nam, có Giấy phép thành lập hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Tình trạng hoạt động: Tại thời điểm nộp hồ sơ xin phép, doanh nghiệp không được đang trong quá trình chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi loại hình, giải thể hoặc phá sản theo quyết định đã ban hành.

Loại hình và phạm vi hoạt động: Đối với tổ chức xin phép cung ứng các dịch vụ đặc thù như chuyển mạch tài chính hoặc bù trừ điện tử, pháp luật yêu cầu tổ chức đó không kinh doanh ngành nghề nào khác ngoài hoạt động trung gian thanh toán.

Yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu

Tối thiểu 50 tỷ đồng đối với các dịch vụ: ví điện tử, hỗ trợ thu hộ, chi hộ, và cổng thanh toán điện tử. Đây là các dịch vụ trung gian thanh toán phổ biến (ví dụ: dịch vụ ví điện tử như MoMo, ZaloPay... hoặc cổng thanh toán kết nối cho thương mại điện tử), yêu cầu mức vốn 50 tỷ đồng nhằm đảm bảo năng lực tài chính cơ bản của doanh nghiệp.

Tối thiểu 300 tỷ đồng đối với các dịch vụ: chuyển mạch tài chính, chuyển mạch tài chính quốc tế, và bù trừ điện tử. Nhóm dịch vụ này có tính hệ thống cao (liên quan đến hạ tầng thanh toán quốc gia, kết nối nhiều ngân hàng) nên đòi hỏi vốn lớn hơn để đảm bảo đầu tư hạ tầng và khả năng xử lý rủi ro tài chính.

Yêu cầu về nhân sự, quản trị

Người đại diện theo pháp luật và Tổng Giám đốc (Giám đốc) của tổ chức phải có trình độ từ đại học trở lên thuộc một trong các ngành: kinh tế, quản trị kinh doanh, tài chính-ngân hàng, luật, công nghệ thông tin... Đồng thời, các cá nhân này phải có ít nhất 05 năm kinh nghiệm làm quản lý hoặc điều hành trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.

Những người lãnh đạo chủ chốt nêu trên không được thuộc các đối tượng bị cấm đảm nhiệm chức vụ theo quy định pháp luật (ví dụ: không được là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người từng bị kết án về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế...). Đồng thời, phải đảm bảo luôn có ít nhất một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam trong suốt thời gian hoạt động.

Phó Tổng Giám đốc (Phó Giám đốc) và các cán bộ chủ chốt triển khai Đề án cung ứng dịch vụ (ví dụ: trưởng các bộ phận nghiệp vụ, trưởng phòng kỹ thuật) phải có bằng cao đẳng trở lên về một trong các ngành kinh tế, tài chính-ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, công nghệ thông tin hoặc chuyên môn phù hợp với vị trí đảm nhiệm.

Phó Giám đốc và cán bộ chủ chốt triển khai cung ứng dịch vụ phải có bằng cao đẳng trở lên

Ngoài ra, căn cứ Điều 5 Thông tư 15/2024/TT-NHNN còn quy định đáp ứng các yêu cầu về hạ tầng kỹ thuật – công nghệ và an toàn bảo mật và phòng chống rửa tiền như sau:

“Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán khi cung ứng các dịch vụ thanh toán thực hiện bằng phương tiện điện tử phải đáp ứng các yêu cầu sau:

1. Tuân thủ các quy định về việc lập, xử lý, sử dụng, bảo quản, lưu trữ chứng từ điện tử theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.

2. Xây dựng quy trình thanh toán trong đó đảm bảo có đủ thông tin cần thiết để kiểm tra, đối chiếu nhận biết khách hàng; đáp ứng cơ sở hạ tầng kỹ thuật; quản lý rủi ro, an toàn, bảo mật khi dịch vụ thanh toán thực hiện bằng phương tiện điện tử theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.

3. Có thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng và các bên liên quan, trong đó quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên và cơ chế giải quyết tranh chấp (nếu có) theo quy định của pháp luật.

4. Ngân hàng có biện pháp thông báo cho khách hàng trên môi trường điện tử về bằng chứng giao dịch thanh toán thực hiện bằng phương tiện điện tử, trong đó tối thiểu nêu rõ số tham chiếu giao dịch, ngày giao dịch, số tiền giao dịch. Việc sử dụng kênh thông báo tối thiểu phải qua tin nhắn SMS hoặc thư điện tử hoặc kênh thông báo khác và phải được thể hiện trong thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng.

5. Tuân thủ các quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền.”

Hồ sơ và thủ tục xin cấp phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán được quy định rõ tại khoản 2 và khoản 3 Điều 24 Nghị định 52/2024/NĐ-CP.

Quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán

Khi sử dụng dịch vụ thanh toán điện tử do ngân hàng hoặc tổ chức trung gian thanh toán cung ứng, khách hàng (tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán) được pháp luật bảo vệ với những quyền lợi nhất định. Theo Điều 16 Thông tư 15/2024/TT-NHNN (có hiệu lực từ 01/7/2024), quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán bao gồm:

“Quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán

1. Được lựa chọn sử dụng dịch vụ thanh toán của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; được quyền yêu cầu và nhận thông báo, hướng dẫn và cảnh báo từ tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán để nhận biết và phòng tránh rủi ro khi sử dụng dịch vụ thanh toán.

2. Được thỏa thuận với tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán về quyền và nghĩa vụ khi sử dụng dịch vụ thanh toán phù hợp với các quy định của pháp luật.

3. Được yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán cung cấp thông tin về việc thực hiện các dịch vụ thanh toán theo thỏa thuận với tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

4. Được khiếu nại và yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ mình bồi thường thiệt hại khi: tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thực hiện giao dịch thanh toán chậm so với thỏa thuận, không thực hiện giao dịch thanh toán hoặc thực hiện giao dịch thanh toán không khớp đúng với lệnh thanh toán, thu phí dịch vụ thanh toán không đúng loại phí hoặc mức phí mà tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán đã công bố và các vi phạm khác trong thỏa thuận.

5. Thực hiện các quyền khác theo quy định tại Thông tư này và quy định của pháp luật có liên quan.”

Lưu ý: Cùng với quyền lợi, khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán cũng có nghĩa vụ tuân thủ các điều kiện, quy trình giao dịch do pháp luật và nhà cung cấp quy định. Theo đó, Điều 17 Thông tư 15/2024/NĐ-CP quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi sử dụng dịch vụ thanh toán như sau:

“Điều 17. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán

1. Thực hiện đúng, đầy đủ các điều kiện, quy trình đối với các dịch vụ thanh toán theo quy định tại Thông tư này và theo thỏa thuận giữa tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phù hợp với quy định của pháp luật.

2. Hoàn trả hoặc phối hợp với tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán hoàn trả đầy đủ số tiền thụ hưởng do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển thừa, chuyển nhầm (bao gồm cả lỗi tác nghiệp, sự cố hệ thống của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán).

3. Chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của các thông tin và chứng từ thanh toán mà mình cung cấp.

4. Tự bảo vệ các bí mật thông tin tài khoản, giao dịch của cá nhân, tổ chức để đảm bảo an toàn, bảo mật trong giao dịch thanh toán; thông báo kịp thời cho tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán khi phát hiện thấy có sai sót, nhầm lẫn trong giao dịch thanh toán hoặc nghi ngờ thông tin giao dịch bị lợi dụng.

5. Thực hiện các trách nhiệm khác theo quy định tại Thông tư này và quy định của pháp luật có liên quan.”

Việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ sẽ giúp khách hàng bảo vệ tốt hơn lợi ích của mình khi tham gia các dịch vụ thanh toán điện tử.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 12A Nguyễn Đình Chiểu, Phường Tân Định, Thành phố Hồ Chí Minh (Phường Đa Kao, Quận 1 cũ)

Chi nhánh Nha Trang: 144 Hoàng Hoa Thám, phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà (Phường Lộc Thọ, Thành phố Nha Trang cũ)

Theo dõi Công ty Luật LH Legal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LH Legal

Youtube: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LH Legal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LH Legal