Hướng dẫn hòa giải tranh chấp đất đai

Theo quy định của pháp luật tranh chấp đất đai là gì?

Khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: “Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.”

Qua quy định trên, tranh chấp đất đai là việc những người sử dụng đất tranh chấp về việc ai là người có quyền sử dụng đối với mảnh đất đang bị tranh chấp.

Các phương thức giải quyết tranh chấp đất đai

Hiện nay, các phương pháp giải quyết tranh chấp đất đai được các chủ thể liên quan chủ động lựa chọn phụ thuộc ý chí chủ quan và mục đích của tranh chấp. Khác với các tranh chấp dân sự khác (lao động, tranh chấp thừa kế và các tranh chấp kinh doanh thương mại), tranh chấp đất đai được giải quyết bằng các phương thức sau:

• Phương thức tố tụng - thông qua phán quyết, xét xử bằng thủ tục tố tụng dân sự, tố tụng hành chính;

• Phương thức hành chính - thông qua các quyết định hành chính bằng thủ tục hành chính;

• Phương thức hòa giải - thông qua người thứ ba có vai trò trung gian;

• Phương thức thương lượng - giữa chính các chủ thể tranh chấp.

Những trường hợp bắt buộc hòa giải trong tranh chấp đất đai 

Theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 202 Luật Đất đai 2013, nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. Đối với những tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không tự hòa giải được thì sẽ gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp tự hòa giải hoặc giải quyết thông qua hòa giải ở cơ sở

Căn cứ quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về các trường hợp chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật, được hướng dẫn chi tiết tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP như sau: 

• Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

• Như vậy, theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, chỉ những tranh chấp đất đai về ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì mới bắt buộc thông qua thủ tục hòa giải.​

Quy trình hòa giải cơ sở tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 148/2020/NĐ-CP, thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã được quy định như sau:

Tiếp nhận hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai

Theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định trường hợp các bên tranh chấp không thể tự hòa giải hoặc hòa giải tại cơ sở thì một trong các bên có quyền nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp. Hồ sơ yêu cầu giải quyết đất đai tại UBND cấp xã gồm:

Các bên có yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai chuẩn bị hồ sơ như sau:

• Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;

• Biên bản hòa giải tại UBND cấp xã;

• Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp;

• Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.

UBND cấp xã sẽ là nơi tiếp nhận hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai

Ủy ban nhân dân cấp xã xác minh tranh chấp

Sau khi nhận được hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, UBND cấp xã sẽ tiến hành thẩm tra, xác minh tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất.

Xem thêm: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp đất đai đã có sổ đỏ

Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai để tiến hành hòa giải

Thành phần Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai gồm có:

• Chủ tịch Hội đồng do Chủ tịch UBND hoặc Phó Chủ tịch UBND đảm nhiệm;

• Đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tại xã, phường, thị trấn;

• Tổ trưởng tổ dân phố (khu vực đô thị); trưởng thôn, ấp (khu vực nông thôn);

• Người có uy tín trong dòng họ, nơi sinh sống, nơi làm việc;

• Người có kiến thức xã hội có trình độ pháp lý;

• Già làng, chức sắc tôn giáo, người biết rõ sự việc;

• Đại diện của một số hộ dân sinh sống lâu năm tại xã, phường, thị trấn biết rõ về nguồn gốc, quá trình sử dụng đối với thửa đất đang tranh chấp;

• Cán bộ địa chính, cán bộ tư pháp của UBND cấp xã.

• Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Buổi hòa giải chỉ được thực hiện khi có mặt đầy đủ các bên tranh chấp. Nếu một trong các bên tranh chấp vắng mặt tại buổi hòa giải thì sẽ được xem là hòa giải không thành.

Khi có đầy đủ các bên tranh chấp buổi hòa giải mới được thực hiện

Lập biên bản hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Kết quả của việc hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã phải được lập thành biên bản và bao gồm các nội dung chính sau:

• Thời gian và địa điểm tiến hành hòa giải

• Thành phần tham dự buổi hòa giải

• Tóm tắt nội dung tranh chấp dựa trên kết quả tìm hiểu, xác minh của UBND cấp xã

• Ý kiến của Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai

• Những nội dung các bên đã thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được

Biên bản hòa giải tranh chấp đất đai phải có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng hòa giải, các bên tranh chấp có mặt tại buổi hòa giải, các thành viên tham gia buổi hòa giải. Ngoài ra, biên bản phải đóng dấu của UBND cấp xã; đồng thời phải được gửi ngay cho các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã.

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Trường hợp hòa giải thành:

• Trong vòng 10 ngày, kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành, nếu một trong các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản, thể hiện nội dung khác với nội dung mà các bên đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành, thì Chủ tịch UBND cấp xã phải tiến hành tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để giải quyết ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.

• Trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng đất, chủ sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải thành đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định tại Khoản 5 Điều 202 của Luật Đất đai 2013

Trường hợp hòa giải không thành:

• Trường hợp hòa giải tranh chấp không thành hoặc đã hòa giải thành nhưng một trong các bên thay đổi ý kiến về kết quả hòa giải thì UBND cấp xã lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền để tiếp tục giải quyết tranh chấp tiếp theo.

Liên hệ Luật sư giỏi đất đai ở TP.HCM

Đất đai là một lĩnh vực khó,các quy định về pháp luật đất đai còn chồng chéo và khó khăn khi thực hiện các thủ tục. Nếu khách hàng còn gặp vướng mắc trong quá trình thực hiện các thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai, vui lòng liên hệ với đội ngũ Luật sư nhà đất quận Bình Thạnh LHLegal, chúng tôi sẽ hỗ trợ quý vị: Chuẩn bị hồ sơ; Kiểm tra hồ sơ; Thủ tục khởi kiện và các thủ tục liên quan khác.

Hy vọng bài viết cung cấp đầy đủ thông tin bổ ích đến Quý bạn đọc. 

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự