Đấu giá hàng hóa là gì? Quyền và nghĩa vụ của các bên khi đấu giá hàng hóa

Đấu giá hàng hóa là gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 185 Luật Thương mại năm 2005 quy định thì đấu giá hàng hoá là hoạt động thương mại, theo đó người bán hàng tự mình hoặc thuê người tổ chức đấu giá thực hiện việc bán hàng hoá công khai để chọn người mua trả giá cao nhất.

Đặc điểm của đấu giá hàng hóa

Đấu giá hàng hóa có một số đặc điểm như sau: 

• Đấu giá hàng hóa là một hoạt động thương mại, có thể được hiểu đơn giản như một phương thức bán hàng đặc biệt. Hoạt động này được thể hiện qua các khía cạnh sau:

  • Đối tượng của đấu giá hàng hóa là những loại hàng hóa cụ thể, mang tính đặc thù cả về giá trị và giá trị sử dụng.

  • Tạo ra tính cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong quá trình đấu giá.

  • Đây là hình thức bán hàng của thương nhân, chủ yếu được thực hiện thông qua trung gian. 

  • Vì là hoạt động thương mại nên đấu giá hàng hóa chịu sự điều chỉnh của pháp luật thương mại, khác với đấu giá tài sản trong lĩnh vực dân sự.

• Chủ thể tham gia vào quan hệ đấu giá hàng hóa chủ yếu là các thương nhân. Tùy thuộc vào hình thức tổ chức đấu giá trực tiếp hoặc thông qua thương nhân kinh doanh dịch vụ đấu giá, sự tham gia của các chủ thể rất đa dạng với mục đích và mức độ khác nhau.

• Hàng hóa được đấu giá phải là những hàng hóa được phép lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, vì đấu giá là một hoạt động bán hàng đặc biệt nên hàng hóa thường có tính chất đặc thù, giá trị cao và giá trị sử dụng lớn.

• Về hình thức pháp lý, đấu giá hàng hóa được thực hiện thông qua các văn bản cụ thể như hợp đồng dịch vụ đấu giá và văn bản đấu giá hàng hóa. Hợp đồng đấu giá là thỏa thuận được xác lập giữa người bán và thương nhân kinh doanh dịch vụ đấu giá.

Ngoài ra, hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hóa với một số đặc điểm như: 

• Hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hoá phải được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.

• Trường hợp hàng hoá được đấu giá là đối tượng cầm cố, thế chấp thì hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá phải được sự đồng ý của bên nhận cầm cố, thế chấp và bên bán phải thông báo cho các bên tham gia đấu giá về hàng hóa đang bị cầm cố, thế chấp.

• Trường hợp trong hợp đồng cầm cố, thế chấp có thỏa thuận về việc bán đấu giá mà người cầm cố, thế chấp vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc từ chối giao kết hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hoá thì hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá được giao kết giữa người nhận cầm cố, thế chấp với người tổ chức đấu giá.

Có bao nhiêu phương thức đấu giá hàng hóa?

Việc đấu giá hàng hóa được thực hiện theo một trong hai phương thức theo khoản 2 Điều 185 Luật Thương mại năm 2005 như sau: 

• Phương thức 1: Phương thức trả giá lên là phương thức bán đấu giá, theo đó người trả giá cao nhất so với giá khởi điểm là người có quyền mua hàng;

• Phương thức 2: Phương thức đặt giá xuống là phương thức bán đấu giá, theo đó người đầu tiên chấp nhận ngay mức giá khởi điểm hoặc mức giá được hạ thấp hơn mức giá khởi điểm là người có quyền mua hàng.

Trình tự tiến hành cuộc đấu giá hàng hóa

Căn cứ theo Điều 201 Luật Thương mại năm 2005 quy định về tiến hành cuộc đấu giá bao gồm các bước:

Bước 1: Thông báo công khai về đấu giá hàng hóa 

Người tổ chức đấu giá phải thông báo công khai thông tin về cuộc đấu giá. 

Nội dung thông báo bao gồm: 

• Thời gian, địa điểm tổ chức đấu giá. 

• Thông tin chi tiết về hàng hóa đấu giá. 

• Giá khởi điểm của hàng hóa. 

• Điều kiện và thủ tục tham gia đấu giá. 

Hình thức thông báo: Có thể qua báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng hoặc các hình thức khác phù hợp. 

Bước 2: Đăng ký tham gia đấu giá 

Những tổ chức, cá nhân muốn tham gia đấu giá phải đăng ký với bên tổ chức đấu giá. 

Khi đăng ký, người tham gia có thể phải: 

• Nộp phí tham gia đấu giá. 

• Đặt cọc một khoản tiền (nếu có quy định). 

Bước 3: Tổ chức cuộc đấu giá

Người điều hành: Cuộc đấu giá được tổ chức bởi người điều hành đấu giá (có thể là đại diện của bên tổ chức đấu giá). 

Phương thức đấu giá: 

• Đấu giá công khai: Người tham gia lần lượt đưa ra mức giá cao hơn mức giá khởi điểm hoặc giá của người trước. 

• Đấu giá kín: Người tham gia ghi mức giá dự định vào phiếu và nộp lại cho bên tổ chức đấu giá. 

Bước 4: Xác định người trúng đấu giá 

Sau khi đấu giá kết thúc, người trả giá cao nhất và đáp ứng các điều kiện đấu giá sẽ được xác định là người trúng đấu giá. 

Sau khi kết thúc đấu giá, người trả giá cao nhất và đủ điều kiện sẽ là người trúng đấu giá

Bước 5: Lập biên bản đấu giá 

Biên bản đấu giá được lập ngay tại phiên đấu giá, bao gồm các thông tin: 

Kết quả đấu giá. 

Thông tin về người trúng đấu giá và mức giá trúng. 

Chữ ký của người tổ chức đấu giá, người trúng đấu giá và các bên liên quan. 

Bước 6: Giao hàng hóa và thanh toán tiền 

Người trúng đấu giá có trách nhiệm thanh toán toàn bộ số tiền trúng đấu giá. 

Sau khi nhận đủ tiền, bên tổ chức đấu giá sẽ giao hàng hóa cho người trúng đấu giá theo thỏa thuận hoặc quy định pháp luật. 

Bước 7: Giải quyết tranh chấp (nếu có) 

Nếu phát sinh tranh chấp liên quan đến cuộc đấu giá, các bên có thể: 

• Thương lượng hoặc hòa giải. 

• Nhờ đến sự can thiệp của cơ quan nhà nước hoặc tòa án có thẩm quyền.

Quyền và nghĩa vụ của người tổ chức đấu giá

Về quyền của người tổ chức đấu giá được quy định cụ thể tại Điều 189 Luật Thương mại năm 2005 như sau: 

Trừ trường hợp có thoả thuận khác, người tổ chức đấu giá có các quyền sau đây:

• Yêu cầu người bán hàng cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin cần thiết liên quan đến hàng hoá đấu giá, tạo điều kiện cho người tổ chức đấu giá hoặc người tham gia đấu giá kiểm tra hàng hoá đấu giá và giao hàng hóa được bán đấu giá cho người mua hàng trong trường hợp người tổ chức đấu giá không phải là người bán hàng đấu giá;

• Xác định giá khởi điểm trong trường hợp người tổ chức đấu giá là người bán hàng đấu giá hoặc được người bán hàng uỷ quyền;

• Tổ chức cuộc đấu giá;

• Yêu cầu người mua hàng thực hiện việc thanh toán;

• Nhận thù lao dịch vụ đấu giá do người bán hàng trả.

Lưu ý ngoại lệ: trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng dịch vụ đấu giá. 

Người tổ chức đấu giá có quyền xác định giá khởi điểm

Về nghĩa vụ của người tổ chức đấu giá được quy định cụ thể tại Điều 190 Luật Thương mại năm 2005 như sau:

• Tổ chức đấu giá hàng hoá theo đúng nguyên tắc, thủ tục do pháp luật quy định và theo phương thức đấu giá thoả thuận với người bán hàng.

• Thông báo, niêm yết công khai, đầy đủ, chính xác các thông tin cần thiết có liên quan đến hàng hoá đấu giá.

• Bảo quản hàng hoá đấu giá khi được người bán hàng giao giữ.

• Trưng bày hàng hoá, mẫu hàng hóa hoặc tài liệu giới thiệu về hàng hóa cho người tham gia đấu giá xem xét.

• Lập văn bản bán đấu giá hàng hoá và gửi đến người bán hàng, người mua hàng và các bên có liên quan quy định tại Điều 203 của Luật này.

• Giao hàng hóa đấu giá cho người mua phù hợp với hợp đồng tổ chức dịch vụ đấu giá hàng hoá.

• Làm thủ tục chuyển quyền sở hữu đối với hàng hoá bán đấu giá phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác với người bán hàng.

• Thanh toán cho người bán hàng tiền hàng đã bán, kể cả khoản tiền chênh lệch thu được từ người rút lại giá đã trả quy định tại khoản 3 Điều 204 của Luật này hoặc trả lại hàng hoá không bán được cho người bán hàng theo thoả thuận. Trường hợp không có thoả thuận thì phải thanh toán tiền cho người bán hàng chậm nhất là ba ngày làm việc sau khi nhận được tiền của người mua hàng hoặc phải trả lại ngay hàng hóa trong thời hạn hợp lý sau cuộc đấu giá

Lưu ý ngoại lệ: trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng dịch vụ đấu giá. 

Quyền và nghĩa vụ của người bán hàng không phải là người tổ chức đấu giá

Về quyền của người bán hàng không phải là tổ chức đấu giá được quy định cụ thể tại Điều 191 Luật Thương mại năm 2005 như sau: 

Trừ trường hợp có thoả thuận khác, người bán hàng có các quyền sau đây:

• Nhận tiền hàng đã bán đấu giá và khoản chênh lệch thu được trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 204 của Luật này hoặc nhận lại hàng hoá trong trường hợp đấu giá không thành;

• Giám sát việc tổ chức bán đấu giá hàng hoá.

Người bán hàng có quyền giám sát hoạt động đấu giá tài sản

Lưu ý ngoại lệ: trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng dịch vụ đấu giá. 

Về nghĩa vụ của người bán hàng không phải là tổ chức đấu giá được quy định cụ thể tại Điều 192 Luật Thương mại năm 2005 như sau: 

Trừ trường hợp có thoả thuận khác, người bán hàng có các nghĩa vụ sau đây:

• Giao hàng hóa cho người tổ chức đấu giá, tạo điều kiện để người tổ chức đấu giá, người tham gia đấu giá xem xét hàng hoá và cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin cần thiết liên quan đến hàng hoá đấu giá;

• Trả thù lao dịch vụ tổ chức đấu giá. 

Lưu ý ngoại lệ: trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng dịch vụ đấu giá. 

Ai là người xác định giá khởi điểm của hàng hóa đấu giá?

Căn cứ theo Điều 194 Luật Thương mại năm 2005 quy định về chủ thể xác định giá khởi điểm của hàng hóa đấu giá: 

• Người bán hàng phải xác định giá khởi điểm. 

• Trong trường hợp người tổ chức đấu giá được uỷ quyền xác định giá khởi điểm thì phải thông báo cho người bán hàng trước khi niêm yết việc bán đấu giá.

• Trường hợp hàng hoá đấu giá là đối tượng cầm cố, thế chấp thì người nhận cầm cố, thế chấp phải thoả thuận với người cầm cố, thế chấp xác định giá khởi điểm.

• Trường hợp trong hợp đồng cầm cố, thế chấp có thỏa thuận về việc bán đấu giá mà người cầm cố, thế chấp vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc từ chối giao kết hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hoá thì giá khởi điểm do người nhận cầm cố, thế chấp xác định.

Như vậy, chủ thể là người xác định giá khởi điểm của hàng hóa đấu giá bao gồm: người bán hàng; người tổ chức đấu giá được ủy quyền; người nhận cầm cố, thế chấp và người cầm cố, thế cấp.

Thông qua nội dung bài viết trên, chúng tôi mong bạn có thể hiểu rõ hoạt động đấu giá tài sản. Nếu có câu hỏi hay thắc mắc gì hãy liên hệ với chúng tôi để được nhận tư vấn một cách nhanh chóng.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự