Đã bị nộp phạt vì xây nhà trên đất nông nghiệp, có bị cưỡng chế tháo dỡ?

>>> Mức phạt khi xây nhà trên đất chưa thổ cư

>>> Mức phạt đối với 1 số lỗi thường gặp khi xây dựng nhà ở

Xây nhà trên đất nông nghiệp có hợp pháp không?

Căn cứ vào khoản 2 Điều 9 Luật Đất đai 2024, nhóm đất nông nghiệp gồm các loại đất: đất trồng cây hằng năm, đất trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất chăn nuôi tập trung, đất làm muối và đất nông nghiệp khác. 

Đất nông nghiệp được sử dụng vào mục đích sản xuất, nghiên cứu, thí nghiệm về nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, làm muối và mục đích bảo vệ, phát triển rừng. 

Theo điểm a khoản 3 Điều 9 Luật Đất đai 2024 được hướng dẫn bởi Điều 5 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, đất ở là đất làm nhà ở và các mục đích khác phục vụ cho đời sống trong cùng một thửa đất. Đất ở thuộc nhóm đất phi nông nghiệp, không thuộc nhóm đất nông nghiệp.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 31 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất bắt buộc phải sử dụng đất đúng với mục đích đã được xác định. Do đó, việc xây dựng nhà ở hoặc công trình trên đất nông nghiệp là không được phép nếu chưa thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất. 

Như vậy, hành vi xây nhà trên đất nông nghiệp là không phù hợp với mục đích sử dụng đất.

Xử phạt hành vi xây nhà ở trên đất nông nghiệp bất hợp pháp như thế nào? Nộp phạt rồi có được giữ lại công trình không?

Hành vi xây nhà ở trên đất nông nghiệp được xem là sử dụng đất sai mục đích. 

Các hành vi được xem là sử dụng đất sai mục đích được quy định tại Điều 8, 9, 10, 11 và 12 Nghị định 123/2024/NĐ-CP, gồm có:

• Sử dụng đất trồng lúa sang loại đất khác mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép;

• Sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang loại đất khác mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép;

• Sử dụng đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, không phải là đất lâm nghiệp sang đất phi nông nghiệp mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép;

• Sử dụng các loại đất khác sang đất chăn nuôi tập trung khi thực hiện dự án chăn nuôi tập trung quy mô lớn mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép;

• Sử dụng đất trong nhóm đất phi nông nghiệp vào mục đích khác mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Căn cứ theo Điều 8,9 và 10 Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, hành vi xây nhà ở trên đất nông nghiệp sẽ bị xử phạt như sau:

• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng tùy thuộc vào diện tích đất và địa giới hành chính;

• Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai;

• Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Đồng thời, theo điểm d khoản 1 Điều 136 Luật Nhà ở 2023, nhà ở xây dựng trên đất không phải là đất ở theo quy hoạch đã được phê duyệt thuộc một trong các trường hợp nhà ở phải phá dỡ và nếu không tự nguyện sẽ bị cưỡng chế tháo dỡ toàn bộ nhà ở đã xây dựng trái phép.

Như vậy, hành vi xây nhà ở trên đất nông nghiệp trái pháp luật sẽ bị phạt tiền và phải khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm. Điều này đồng nghĩa với việc người vi phạm nộp phạt rồi vẫn phải tháo dỡ công trình, không được giữ lại.

Xây nhà trên đất nông nghiệp trái phép sẽ bị phạt tiền

Phá dỡ nhà ở phải tuân theo những yêu cầu nào?

Theo khoản 1 Điều 139 Luật Nhà ở 2023, trường hợp cá nhân/tổ chức có hành vi sử dụng đất sai mục đích, đã bị xử phạt và yêu cầu phải phá dỡ nhà ở nhưng chủ sở hữu nhà ở, người đang quản lý, sử dụng nhà ở, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở không tự nguyện thực hiện việc phá dỡ trong thời hạn quy định thì sẽ bị cưỡng chế phá dỡ.  

Theo quy định tại Điều 138 Luật Nhà ở 2023, các yêu cầu khi phá dỡ nhà ở bao gồm:

• Phải di chuyển người và tài sản ra khỏi khu vực phá dỡ;

• Phải có biển báo và giải pháp cách ly với khu vực xung quanh;

• Bảo đảm an toàn cho người, tài sản, công trình xung quanh, công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thuộc trường hợp không bị phá dỡ và bảo đảm vệ sinh, môi trường theo quy định của pháp luật; 

• Đối với trường hợp phải có phương án phá dỡ theo quy định của pháp luật về xây dựng thì chủ sở hữu, người đang quản lý, sử dụng nhà ở, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở, công trình phải lập phương án phá dỡ trước khi thực hiện;

• Không được thực hiện việc phá dỡ nhà ở thuộc khu dân cư trong thời gian từ 12 giờ đến 13 giờ và từ 22 giờ đến 05 giờ, trừ trường hợp khẩn cấp.

Thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở? 

Căn cứ theo khoản 2 Điều 139 Luật Nhà ở 2023 và khoản 6 Điều 9 Nghị định 140/2025/NĐ-CP, thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở được quy định như sau:

• Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định cưỡng chế đối với trường hợp phá dỡ nhà ở để thu hồi đất quy định tại điểm c khoản 1 Điều 136 của Luật Nhà ở 2023, phá dỡ nhà ở riêng lẻ quy định tại các điểm a, d và đ khoản 1 Điều 136 của Luật Nhà ở 2023;

• Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quyết định cưỡng chế đối với trường hợp phá dỡ nhà chung cư quy định tại các điểm a, b, d và đ khoản 1 Điều 136 của Luật Nhà ở 2023.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Thuận

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal