Bình luận bản án số 209/2023/ DS-PT Về tranh chấp bồi thường thiệt hại do xây nhà liền kề

Nguyên đơn: 

Bà ĐPHM, sinh năm 1974

Địa chỉ: 68/23A TQK, phường TĐ, Quận B, TP.HCM

Bị đơn:

• Ông TAT, sinh năm 1959

• Bà NTHN, sinh năm 1960

Địa chỉ: 409/29 Nguyễn Oanh, phường 17, quận Gò Vấp, TP.HCM

Xem chi tiết Bản án số 209/2023/ DS-PT Về tranh chấp bồi thường thiệt hại do xây nhà liền kề tại đây

A. Tóm tắt vụ án

Nguyên đơn là bà ĐPHM và bị đơn là ông TAT và bà NTHN là hàng xóm, sống trong hai căn nhà liền kề tại TP. Hồ Chí Minh. Cuối tháng 9/2019, ông TAT tiến hành xây dựng, cải tạo nhà của mình mà không thông báo hoặc thỏa thuận với bà ĐPHM, trong quá trình thi công đã làm cho tường nhà bà ĐPHM bị ố mốc, bong tróc sơn, ảnh hưởng đến kết cấu và an toàn của căn nhà. Bà ĐPHM đã nhiều lần yêu cầu ông TAT khắc phục thiệt hại và bồi thường, nhưng không nhận được phản hồi tích cực. Do đó, bà ĐPHM đã khởi kiện ra tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi xây dựng của ông TAT gây ra.

Nguyên đơn là bà ĐPHM và bị đơn là ông TAT có kháng cáo.

B. Quan điểm pháp lý của các bên

Nguyên đơn

Lập luận: 

Bà ĐPHM cho rằng việc ông TAT xây nhà liền kề không có thông báo, không có thoả thuận với chủ nhà liền kề là bà ĐPHM làm tường nhà bà tróc sơn, thấm dột nước (Chứng thư giám định xây dựng số 200701511/HCM ngày 15/9/2020 của Công ty cổ phần giám định thẩm định Sài Gòn).

Yêu cầu hội đồng xét xử:

• Yêu cầu ông TAT và bà NTHN bồi thường số tiền 21.509.000 đồng do việc thi công xây dựng không đảm bảo an toàn gây thiệt hại cho nhà bà ĐPHM. 

• Yêu cầu ông TAT và bà NTHN phải chịu chi phí xem xét thẩm định và chi phí giám định.

Bị đơn

Lập luận:

Việc tường nhà bà ĐPHM bị bong tróc sơn, thấm dột là do nguyên nhân khách quan, không phải do việc ông TAT xây dựng nhà gây ra. Việc ông xây nhà đảm bảo đúng quy định, đảm bảo an toàn, không gây thiệt hại đến nhà bên cạnh. 

Yêu cầu Hội đồng xét xử:

• Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà ĐPHM.

Tòa án

(1) Toà án cấp sơ thẩm – Bản án dân sự sơ thẩm số 311/2022/DS-ST ngày 13/9/2022 của Tòa án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh:

• Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà ĐPHM yêu cầu bồi thường thiệt hại do xây dựng nhà liền kề. 

• Buộc ông TAT và và bà NTHN liên đới trách nhiệm bồi thường cho bà ĐPHM số tiền 17.207.200 đồng.

•  Buộc ông TAT và bà NTHN liên đới trách nhiệm hoàn trả cho bà ĐPHM số tiền chi phí giám định và xem xét, thẩm định tại chỗ là: 9.600.000 đồng.

• Ông TAT và bà NTHN chịu án phí dân sự sơ thẩm là 860.360 đồng. Bà ĐPHM phải chịu án phí dân sự sơ thầm là: 300.000 đồng. 

(2) Toà án cấp phúc thẩm – Bản án số 209/2023/DS-PT ngày: 28/02/2023 của Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh:

Theo Chứng thư giám định xây dựng số 200701511/HCM ngày 15/9/2020 của Công ty cổ phần giám đthẩm định Sài Gòn kết luận nguyên nhân gây tổn thất tường bị ố mốc, bong tróc sơn nhà số 67/2/12 đường số 15, phường 17, quận A, Thành phố Hồ Chí Minh là do khi thi công xây dựng nhà giáp ranh liền kề nhà số 67/2/12 không đảm bảo kỹ thuật, không có biện pháp an toàn như che chắn cho công trình liền kề. Theo quy định pháp luật, ông TAT xây dựng nhà phải có trách nhiệm bảo đảm an toàn, tránh gây thiệt hại cho nhà liền kề,  trước khi xây dựng phải liên hệ với chủ nhà liền kề để kiểm tra hiện trạng, đồng thời thông báo trước khi xây dựng đồng thời phối hợp với chủ sở hữu nhà liền kề để xử lý tình huống xấu. Mặt khác, chủ sở hữu nhà liền kề là bà ĐPHM cũng phải phối hợp và thông báo cho phía phía ông TAT, bà NTHN biết để các bên đưa ra phương án khắc phục thì sẽ giảm thiểu tối đa thiệt hại xảy ra. 

• Không chấp nhận kháng cáo của bà ĐPHM – nguyên đơn và kháng cáo của ông TAT – bị đơn. Giữ nguyên bản án dân sự sơ thẩm số 311/2022/DS-ST ngày 13/9/2022 của Tòa án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh.

• Bà ĐPHM chịu án phí dân sự phúc thẩm là 300.000 đồng. Ông TAT được miễn án phí dân sự phúc thẩm.

Cơ sở pháp lý

• Khoản 1 Điều 308; khoản 6 Điều 26; điểm a khoản 1 Điều 35; điểm a khoản 1 Điều 39; Điều 144, Điều 147; Điều 157; Điều 158; Điều 161; Điều 162; Điều 227; Điều 228; Điều 264; Điều 266; Điều 271; khoản 1 Điều 273 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; 

• Điều 174, Điều 357, Điều 468, Điều 585, Điều 589, Điều 605 Bộ luật Dân sự năm 2015; 

• Khoản 2 Điều 111 của Luật Xây dựng năm 2014; khoản 1, 2 Điều 8 Thông tư số 05/2015/TT- BXD; 

• Luật phí và lệ phí năm 2015; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14; 

• Luật Thi hành án dân sự năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014);

C. Bình luận bản án

Về phía ông TAT – chủ căn nhà đang xây, cũng là bị đơn trong vụ án

Căn cứ Điều 174 Bộ luật Dân sự năm 2015:

“Điều 174. Nghĩa vụ tôn trọng quy tắc xây dựng

Khi xây dựng công trình, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản phải tuân theo pháp luật về xây dựng, bảo đảm an toàn, không được xây vượt quá độ cao, khoảng cách mà pháp luật về xây dựng quy định và không được xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người có quyền khác đối với tài sản là bất động sản liền kề và xung quanh”.

Căn cứ Điều 111 Luật Xây dựng năm 2014 (tương ứng Điều 111 Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2018, 2019 2020, 2024) – Luật Xây dựng hiện hành):

“Điều 111. Yêu cầu đối với thi công xây dựng công trình

1. Tuân thủ thiết kế xây dựng được duyệt, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật áp dụng cho công trình, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng; bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác theo quy định của pháp luật.

2. Bảo đảm an toàn cho công trình xây dựng, người, thiết bị thi công, công trình ngầm và các công trình liền kề; có biện pháp cần thiết hạn chế thiệt hại về người và tài sản khi xảy ra sự cố gây mất an toàn trong quá trình thi công xây dựng.

3. Thực hiện các biện pháp kỹ thuật an toàn riêng đối với những hạng mục công trình, công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, phòng, chống cháy, nổ.

4. Sử dụng vật tư, vật liệu đúng chủng loại quy cách, số lượng theo yêu cầu của thiết kế xây dựng, bảo đảm tiết kiệm trong quá trình thi công xây dựng.

5. Thực hiện kiểm tra, giám sát và nghiệm thu công việc xây dựng, giai đoạn chuyển bước thi công quan trọng khi cần thiết, nghiệm thu hạng mục công trình, công trình xây dựng hoàn thành để đưa vào khai thác, sử dụng.

6. Nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại, cấp công trình và công việc xây dựng”.

Như vậy, khi chủ sở hữu muốn thi công xây dựng công trình thì ngoài việc tuân thủ thiết kế xây dựng đã được phê duyệt, bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác đối với công trình đang xây,…vv… Thì cần phải bảo đảm an toàn cho các công trình liền kề.

Qua kết quả giám định hợp lệ cho thấy trong quá trình xây dựng, bị đơn đã không đảm bảo an toàn cho công trình liền kề gây ra hư hỏng, làm căn nhà liền kề do nguyên đơn là chủ sở hữu bong tróc, thấm dột nước.

Bị đơn không đảm bảo an toàn cho công trình liền kề

Mức độ lỗi và thiệt hại thực tế trong bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng 

Căn cứ khoản 1 Điều 584 Bộ luật Dân sự năm 2015:

“Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác

...”

Như vậy, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại bao gồm: Một bên có lỗi trong việc gây ra thiệt hại; Có thiệt hại thực tế xảy ra; Lỗi của một bên là nguyên nhân trực tiếp gây thiệt hại cho bên kia.

Căn cứ Điều 585 Bộ luật Dân sự năm 2015:

“Điều 585. Nguyên tắc bồi thường thiệt hại

…4. Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.

…”

Trong vụ việc trên, Cả Tòa án cấp sơ thẩm và Toà án cấp phúc thẩm đều xác định nguyên đơn có một phần lỗi (20%) trong việc để xảy ra thiệt hại, có thể do không kịp thời phản ánh với người gây thiệt hại, không phối hợp để có biện pháp phòng ngừa. Bởi nguyên đơn có thể thông báo, hợp tác nhằm khắc phục hậu quả, tuy nhiên nguyên đơn đã lựa chọn không thông báo cho bị đơn, đến khi tường nhà nguyên đơn xảy ra thiệt hại, hư hỏng nặng thì nguyên đơn mới yêu cầu chính quyền can thiệp dẫn đến việc giải quyết kéo dài, làm trầm trọng thêm thiệt hại. Do đó, nguyên đơn không được bồi thường toàn bộ mà chỉ được bồi thường một phần thiệt hại là 80% tương ứng với mức bồi thường 17.207.200 đồng.

Bản án số 209/2023/DS-PT cho thấy, trách nhiệm của chủ sở hữu công trình xây dựng không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ các thủ tục cấp phép, mà còn bao gồm nghĩa vụ bảo đảm an toàn, không gây thiệt hại cho người xung quanh trong suốt quá trình thi công. Trường hợp thi công gây thiệt hại đến tài sản liền kề, chủ công trình phải có trách nhiệm bồi thường tương ứng với mức độ lỗi.

Từ vụ việc này, các cá nhân, hộ gia đình và đơn vị thi công cần nhận thức đầy đủ về trách nhiệm pháp lý khi xây dựng nhà ở trong khu dân cư. Đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường giám sát, hướng dẫn kỹ thuật để giảm thiểu các rủi ro phát sinh trong thực tiễn. Việc giải quyết tranh chấp một cách công bằng, khách quan không chỉ bảo vệ quyền lợi của người bị thiệt hại mà còn góp phần nâng cao tính răn đe, ngăn ngừa vi phạm trong hoạt động xây dựng dân dựng.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Thuận (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal