Phân biệt 4 loại tội phạm theo quy định của bộ Luật hình sự hiện hành

Theo quy định trong Bộ luật hình sự thì hiện nay có 04 loại tội phạm. Việc phân loại tội phạm được xác định theo tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của người phạm tội, để áp dụng các biện pháp xử lý khác nhau đối với các tội có tính nguy hiểm cho xã hội khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt 04 loại tội phạm được quy định trong Bộ luật hình sự 2015 mới nhất 2023.

Tội phạm là gì?

Theo Khoản 1 Điều 8 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) quy định:

“Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.”

Tội phạm phải là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội dù là cố ý hoặc vô ý xâm phạm đến các mối quan hệ được luật Hình sự bảo vệ. Cụ thể là xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm, hoặc xâm phạm về an ninh - quốc phòng.

Tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm được xác định dựa trên các tiêu chí:

• Tính chất quan hệ xã hội bị xâm hại;

• Hậu quả của hành vi phạm tội gây ra;

• Tính chất và mức độ lỗi;

• Tính chất của động cơ và mục đích phạm tội.Với những hành vi có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất mức độ gây hiểm cho xã hội không đáng kể thì không được xem là tội phạm.

Chủ thể thực hiện tội phạm có thể là người có năng lực hành vi dân sự và pháp nhân thương mại. 

Như vậy, tội phạm được hiểu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, người thực hiện hành vi tội phạm phải là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện, với yếu tố lỗi cố ý (cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp) và vô ý (vô ý do cẩu thả hoặc vô ý do quá tự tin), hành vi đó xâm phạm đến khách thể được pháp luật bảo vệ.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ yếu tố lỗi cố ý phạm tội và lỗi vô ý phạm tội của người thực hiện hành vi phạm tội. Theo quy định tại Điều 10 Bộ luật hình sự hiện hành quy định cố ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

• Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra;

• Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

Theo quy định tại Điều 11 Bộ luật hình sự hiện hành vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

• Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được.

• Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó

Ngoài ra, những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác.

Tùy vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội, mà tội phạm được chia làm 4 loại: Tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Xem thêm: Phân biệt đồng phạm, che giấu tội phạm và không tố giác tội phạm?

Có mấy loại tội phạm theo bộ luật hình sự hiện hành?

Dựa vào tính chất mức độ gây nguy hiểm cho xã hội thì có 4 loại tội phạm được quy định tại Điều 9 Bộ luật hình sự hiện hành như sau:

Một là, Tội phạm ít nghiêm trọng: Là loại tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn và mức hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội này là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;

Hai là, Tội phạm nghiêm trọng:  Là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn và mức hình phạt do Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 quy định đối với tội này là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;

Ba là, Tội phạm rất nghiêm trọng: Là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn và hình phạt do BLHS hiện hành quy định đối với tội này là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;

Bốn là, Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: Là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn và hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội này là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Như vậy, Chỉ cần nhìn vào khung hình phạt mà người phạm tội phải chịu có thể suy ra người này phạm tội gì.

Ý nghĩa của việc phân loại tội phạm?

Nhận thấy, việc phân loại tội phạm có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xác định tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của người phạm tội, từ đó áp dụng mức hình phạt phù hợp với từng loại tội phạm.

Theo đó, phân loại tội phạm cũng nhằm để xác định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 27 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) cụ thể: 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng, 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng, 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng, 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, cũng được áp dụng trong trường hợp quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự tại Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

Hoặc việc phân loại tội phạm cũng để xác định thời hạn điều tra được thể hiện cụ thể tại Điều 172 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về thời hạn điều tra là không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 03 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng, không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc điều tra.

Ngoài ra, việc phân loại tội phạm cũng để xác định thời hạn áp dụng biện pháp ngăn chặn phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm được thể hiện tại điểm a khoản 1 Điều 110 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về giữ người trong trường hợp khẩn cấp khi có đủ căn cứ để xác định người đó đang chuẩn bị thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Các yếu tố cấu thành tội phạm?

Về chủ thể

Chủ thể gồm cá nhân và pháp nhân.

• Cá nhân:  Từ 14 tuổi - dưới 16 tuổi: Tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Từ 16 tuổi trở lên: Với mọi tội phạm.

• Pháp nhân: Thuộc các tội phạm Bộ luật Hình sự quy định.

Pháp nhân thương mại được quy định tại Điều 74 và Điều 75 Bộ luật Dân sự 2015 cụ thể Pháp nhân thương mại vừa phải đảm bảo điều kiện của một pháp nhân là phải được thành lập hợp pháp; có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác, tự chịu trách nhiệm bằng chính tài sản của mình và phải nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập vừa phải đáp ứng điều kiện là phải hoạt động vì mục đích lợi nhuận.

Về khách thể

Là các quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ như: Sức khỏe, tính mạng, tài sản, nhân phẩm, danh dự người khác…

Về mặt chủ quan

Bao gồm:

•  Lỗi cố ý gián tiếp;

• Lỗi cố ý trực tiếp;

• Lỗi vô ý do cẩu thả;

• Lỗi vô ý do quá tự tin.

Về mặt khách quan

Mặt khách quan của tội phạm bao gồm:

• Hành vi nguy hiểm cho xã hội;

• Thời gian, địa điểm, phương thức phạm tội, phương tiện và công cụ tiến hành tội phạm;

• Hậu quả do hành vi đó gây ra;

• Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả. 

Có thể nói mặt khách quan của tội phạm chính là những yếu tố mà chúng ta có thể nhìn thấy được từ hành vi vi phạm pháp luật, gây nguy hiểm cho xã hội của người phạm tội.

Như vậy, trên đây là bài viết phân tích về 4 loại tội phạm được quy định trong BLHS 2015 mà Công ty Luật LHLegal gửi đến bạn đọc. Mọi thắc mắc về pháp luật hình sự xin vui lòng liên hệ 1900 2929 01.

Liên hệ dịch vụ luật sư hình sự - Công ty Luật TNHH LHLegal

Pháp luật Hình sự là một trong những công cụ của nhà nước để đấu tranh, phòng ngừa tội phạm. Tuy nhiên, trong cuộc sống hằng ngày, ranh giới giữa phạm tội và không phạm tội là rất mong manh, có những trường hợp vì người dân không hiểu rõ quy định của pháp luật dẫn đến vi phạm pháp luật hình sự. Đừng lo lắng, công ty Luật TNHH LHLegal chuyên tư vấn lĩnh vực hình sự tại Thành Phố Hồ Chí Minh luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng một cách nhanh chóng. Vì vậy nếu có bất kỳ thắc mắc gì hay cần luật sư bào chữa giỏi hình sự vui lòng hệ hotline 1900 2929 01 để được hỗ trợ nhanh nhất.

LHLegal với đội ngũ Luật sư giỏi về hình sự và có kinh nghiệm trong việc tư vấn - hỗ trợ pháp luật hình sự, chuyên cung cấp các dịch vụ Luật sư tranh tụng, luật sư bào chữa các vụ án hình sự cam kết bảo vệ quyền lợi của khách hàng và đưa ra những cách xử lý triệt để nhất nhằm giảm nhẹ hình phạt.

Luật sư chuyên án hình sự LHLegal chúng tôi tự hào khi có đội ngũ luật sư chuyên lĩnh vực hình sự sáng suốt, tận tâm, có trình độ chuyên môn cao. Luật sư LHLegal trực tiếp tham gia giải quyết các vấn đề pháp lý, tranh tụng, bào chữa, biện hộ tại tòa án. Không chỉ trong khu vực TP.HCM mà còn lan rộng trên khắp cả nước. LHLegal hoạt động với châm ngôn LUÔN LẮNG NGHE KHÁCH HÀNG. Từ đó, vận dụng những thế mạnh của mình để cung cấp cho khách hàng những dịch vụ pháp lý chất lượng và hợp lý nhất.

Vì vậy khi gặp bất cứ vướng mắc gì về pháp luật hình sự hãy liên hệ tổng đài tư vấn pháp luật 1900 2929 01 của chúng tôi. Để được sử dụng dịch vụ, người dân chỉ cần nhấc máy điện thoại lên, gọi theo nhánh máy cần hỗ trợ. 

Dịch vụ tư vấn pháp luật này hoàn toàn miễn phí, khách hàng chỉ cần chi trả cước phí cuộc gọi theo quy định của nhà mạng. Các vấn đề pháp lý đang vướng mắc của bạn sẽ được đội ngũ Luật sư giỏi hình sự của Công ty LHLegal giải quyết một cách nhanh chóng, triệt để và bảo mật.

Ngoài việc cung cấp dịch vụ tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại thì chúng tôi còn cung cấp dịch vụ luật sư chuyên hình sự uy tín tư vấn luật trực tiếp tại văn phòng/ trụ sở Công ty Luật TNHH LHLegal.

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự