Không đồng ý nhận tiền bồi thường, đất có bị thu hồi cưỡng chế không?

>>> Từ năm 2025 Người dân bị thu hồi đất sẽ nhận được những khoản hỗ trợ nào?

>>> Phân biệt bồi thường khi nhà nước thu hồi đất và hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất

Câu hỏi:

Trả lời:

Đầu tiên, công ty Luật TNHH LHLegal xin trân trọng cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi câu hỏi trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực luật đất đai về cho chúng tôi. Với thắc mắc của chị, trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp cụ thể như sau: 

Cơ sở pháp lý về thu hồi đất và bồi thường

Về việc thu hồi đất và bồi thường về đất đối với trường hợp đất thuộc diện bị thu hồi để thực hiện dự án xây dựng khu đô thị như thông tin chị cung cấp, sau khi LHLegal tổng hợp quy định của Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn thì trình bày cơ sở pháp lý cụ thể như sau:

Đầu tiên, về thu hồi đất, căn cứ quy định tại khoản 27 Điều 79 Luật Đất đai 2024:

“Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa trong trường hợp sau đây:

… 27. Thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng để xây dựng mới hoặc cải tạo, chỉnh trang đô thị; dự án khu dân cư nông thôn;...” 

Ngoài ra, căn cứ quy định tại khoản 4 Điều 80 Luật Đất đai 2024 thì khi thu hồi đất với mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì còn phải đáp ứng thêm các căn cứ và điều kiện như: Dự án có trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; Thu hồi đất theo tiến độ của dự án đầu tư được xác định trong văn bản chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư dự án; Phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư; Để tạo quỹ đất do Nhà nước đầu tư để quản lý, khai thác hoặc giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật…. 

Tiếp theo, về bồi thường khi thu hồi đất, căn cứ theo quy định tại mục I, chương VII, Luật Đất đai 2024, cụ thể tại các Điều 91, 95, 96, 98, 99, 101, 102 thì người sử dụng đất sẽ được bồi thường khi bị thu hồi đất nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo từng hình thức sử dụng đất và loại đất bị thu hồi. Ngoài ra Luật Đất đai 2024 cũng liệt kê rõ các trường hợp mà người sử dụng đất không được bồi thường khi bị thu hồi đất. Thêm vào đó, Luật Đất đai hiện hành cũng quy định rõ việc bồi thường các loại tài sản khác gắn liền với đất như nhà, nhà ở, công trình xây dựng…. Các quy định về bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất theo Luật Đất đai 2024 được hướng dẫn chi tiết tại các mục I, II Chương II Nghị định 88/2024/NĐ-CP.

Như vậy, việc thu hồi và bồi thường về đất được quy định rất chi tiết, cụ thể tại Luật Đất đai hiện hành và văn bản hướng dẫn - Nghị định 88/2024/NĐ-CP. Bởi lẽ, việc thu hồi và bồi thường về đất là vấn đề pháp lý vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhân dân và hiệu quả hoạt động của Nhà nước. Việc nắm vững các quy định này là một việc cần thiết đối với bất kỳ người sử dụng đất dưới hình thức nào và loại đất gì. 

Trường hợp không đồng ý với mức bồi thường, có bị cưỡng chế không?

Câu trả lời là có!

Nhiều người lầm tưởng rằng, khi không đồng ý với mức bồi thường, sẽ không bị cưỡng chế thu hồi đất vì vẫn chưa xử lý xong vấn đề về bồi thường. Tuy nhiên, khi phân tích và tổng hợp quy định của pháp luật đất đai, có thể thấy việc không đồng ý với mức bồi thường có thể là một trong các căn cứ để Nhà nước thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất. Cụ thể:

Quy định tại khoản 2 Điều 89 Luật Đất đai 2024, việc cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện:

“2. Việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành mà người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và cơ quan có chức năng quản lý đất đai hoặc đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã vận động, thuyết phục;

b) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi;

c) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;

d) Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành.” 

Như vậy, việc chị không đồng ý nhận tiền bồi thường có thể được xem là “người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Uỷ ban nhân dân nơi có đất thu hồi và có chức năng quản lý đất đai hoặc đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã vận động, thuyết phục”.

Nếu các điều kiện còn lại cũng được đáp ứng đầy đủ, việc cưỡng chế thu hồi đất có thể được thực hiện mặc dù chị không đồng ý với mức bồi thường về đất do cơ quan có thẩm quyền đưa ra. 

Khi không đồng ý nhận tiền bồi thường có thể được xem là người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất

Người dân có thể làm gì để bảo vệ quyền lợi trong trường hợp nhận thấy việc bồi thường, cưỡng chế thu hồi đất là không thỏa đáng?

Nguy cơ về việc bị cưỡng chế thu hồi đất khi không đồng ý nhận tiền bồi thường là nguy cơ hiện hữu vì Luật Đất đai 2024 đã quy định cụ thể, chi tiết. Quy định này một mặt bảo vệ cho các dự án phát triển vì lợi ích quốc gia, cộng đồng được thực hiện đúng tiến độ, tránh trường hợp các chủ sử dụng đất không tuân thủ quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, việc cơ quan có thẩm quyền xác định số tiền bồi thường về đất không thỏa đáng cũng làm cho người dân cảm thấy không thuyết phục khi bị thu hồi đất - tài sản quan trọng đối với họ. Vậy, khi có căn cứ cho rằng số tiền bồi thường về đất không thỏa đáng, chị có thể thực hiện một số thủ tục sau nhằm bảo vệ quyền lợi của mình:

• Thứ nhất, yêu cầu định giá lại. Nếu chị có căn cứ cho rằng mức bồi thường về đất là không thỏa đáng, không phù hợp với giá thị trường, chị có thể yêu cầu định giá lại bằng cách thu thập chứng cứ về giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế tại khu vực của mình để so sánh. Sau đó, thực hiện theo thủ tục tại Luật Đất đai 2024 và Nghị định 102/2024/NĐ-CP.

• Thứ hai, gửi đơn khiếu nại: Nếu chị cho rằng mức bồi thường không hợp lý, chị có quyền gửi đơn khiếu nại đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Theo Điều 237 Luật Đất đai 2024, Chương II Luật Khiếu nại 2011, chị có thể khiếu nại quyết định thu hồi đất và yêu cầu xem xét lại mức bồi thường.

• Thứ ba, khởi kiện vụ án hành chính ra Tòa án theo thủ tục khởi kiện quyết định hành chính theo quy định tại khoản 1 Điều 30 Luật Tố tụng hành chính 2015. Luật Đất đai 2024 cũng đã quy định cụ thể quyền này tại khoản 1,2 Điều 237.

Trên đây là toàn bộ nội dung trả lời của Công ty Luật TNHH LHLegal cho câu hỏi trợ giúp pháp lý của chị. Tuy nhiên, chị cần lưu ý rằng các hình thức bảo vệ quyền lợi như trên luôn đòi hỏi độ chính xác cao trong hồ sơ, tài liệu và việc thu thập bằng chứng, phân tích quy định của luật chuẩn xác. Cho nên, việc có Luật sư cùng đồng hành trong quá trình bảo vệ quyền lợi là vô cùng cần thiết.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự