Doanh nghiệp có bị coi là rửa tiền khi đối tác yêu cầu chuyển qua nhiều tài khoản trung gian?

>>> Quy định pháp luật về tội rửa tiền

>>> Tội rửa tiền: Những thủ đoạn phổ biến và biện pháp ngăn chặn

Câu hỏi:

Quy định pháp luật về hành vi rửa tiền

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật phòng, chống rửa tiền năm 2022, “Rửa tiền là hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có.” 

Hiện nay, rửa tiền cũng là một tội danh được quy định tại Điều 324 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tội phạm rửa tiền bao gồm các hành vi sau:

• Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có;

• Sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác;

• Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có hoặc cản trở việc xác minh các thông tin đó;

• Thực hiện một trong các hành vi nêu trên đối với tiền, tài sản biết là có được từ việc chuyển dịch, chuyển nhượng, chuyển đổi tiền, tài sản do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có.

Rủi ro pháp lý mà doanh nghiệp có thể gặp phải

Doanh nghiệp có thể bị nghi ngờ tiếp tay cho rửa tiền

Theo khoản 1 Điều 324 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian có thể bị coi là hành vi rửa tiền nếu doanh nghiệp biết hoặc có cơ sở để biết rằng số tiền đó là do phạm tội mà có. Cụ thể, các hành vi cấu thành tội rửa tiền bao gồm:

• Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có.

• Sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác.

• Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có hoặc cản trở việc xác minh các thông tin đó.

• Thực hiện một trong ba hành vi trên đối với tiền, tài sản biết là có được từ việc chuyển dịch, chuyển nhượng, chuyển đổi tiền, tài sản do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có.

Do đó, nếu doanh nghiệp chỉ chuyển tiền hoặc nhận chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian theo yêu cầu của đối tác nhưng không biết và không có cơ sở để biết nguồn gốc của khoản tiền đối tác yêu cầu chuyển là bất hợp pháp, thì hành vi này không bị coi là rửa tiền. Ngược lại, nếu Doanh nghiệp biết hoặc có cơ sở để biết thì có thể có dấu hiệu của tội rửa tiền. 

Vì vậy, doanh nghiệp nên thận trọng: kiểm tra đối tác, yêu cầu phương thức thanh toán minh bạch, và báo cáo cho ngân hàng hoặc cơ quan chức năng nếu thấy dấu hiệu bất thường khi phát sinh các giao dịch đáng ngờ, nhằm phòng ngừa rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của chính doanh nghiệp.

Khả năng bị cơ quan chức năng thanh tra, điều tra

Theo Điều 20 Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 và Điều 6 Nghị định 19/2023/NĐ-CP của Chính Phủ hướng dẫn Luật phòng, chống rửa tiền, các giao dịch phức tạp, bất thường hoặc có giá trị lớn sẽ được Đối tượng báo cáo (các tổ chức tài chính, tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành, nghề phi tài chính có liên quan theo quy định của pháp luật) chú ý, giám sát. Cụ thể là các giao dịch sau:

• Giao dịch có giá trị lớn bất thường là giao dịch rõ ràng không tương xứng với thu nhập hoặc không phù hợp với mức giá trị giao dịch thường xuyên của khách hàng với đối tượng báo cáo.

• Giao dịch phức tạp là giao dịch không phù hợp với quy mô, loại hình và lĩnh vực hoạt động của khách hàng hoặc không phù hợp với tần suất, phương thức và quy mô của các giao dịch tương đương trong cùng ngành, lĩnh vực.

• Giao dịch với tổ chức, cá nhân tại quốc gia, vùng lãnh thổ nằm trong danh sách do Lực lượng đặc nhiệm tài chính công bố nhằm chống rửa tiền hoặc Danh sách cảnh báo.

Nếu có các giao dịch bất thường phức tạp được liệt kê trên, Đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo các giao dịch này đến Ngân hàng Nhà nước. Trường hợp qua xác minh xét có dấu hiệu của hành vi rửa tiền sẽ tiến hành báo với Bộ Công an nhằm xử lý hành vi có dấu hiệu tội phạm theo quy định tại khoản 7 Điều 49 Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022. Đồng thời, nếu Doanh nghiệp bị nghi ngờ có dấu hiệu của Tội rửa tiền theo quy định tại Điều 324 Bộ luật Hình sự hoặc có liên quan đến vụ án rửa tiền, Người đại diện theo pháp luật của Công ty có thể bị triệu tập/mời đến Cơ quan Điều tra để lấy lời khai nhằm giải quyết vụ án.

Như vậy, doanh nghiệp cần chủ động minh bạch hồ sơ, chứng từ và giải trình giao dịch, nhằm giảm thiểu rủi ro bị thanh tra, điều tra hoặc bị cơ quan chức năng yêu cầu báo cáo.

Doanh nghiệp cần chủ động minh bạch hồ sơ để giảm thiểu rủi ro bị thanh tra

Ảnh hưởng uy tín, hoạt động kinh doanh, tài chính của doanh nghiệp và quan hệ với ngân hàng

Việc doanh nghiệp thực hiện các giao dịch có dấu hiệu bất thường, đặc biệt là việc chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian theo yêu cầu của đối tác, không chỉ tiềm ẩn rủi ro pháp lý mà còn gây tác động tiêu cực đến uy tín thương mại và quan hệ với các đối tác, ngân hàng:

• Ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp: Trong môi trường kinh doanh hiện nay, uy tín là tài sản vô hình quan trọng của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp liên quan đến các giao dịch đáng ngờ, ngay cả khi chưa bị xử lý hình sự, cũng có thể bị dư luận, khách hàng và đối tác nhìn nhận tiêu cực. Các doanh nghiệp khác có thể e ngại khi hợp tác, vì lo ngại nguy cơ bị lây lan rủi ro pháp lý hoặc bị cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ khi làm ăn với một đối tác có giao dịch phức tạp.

• Ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp: Các khoản tiền mà doanh nghiệp nhận hoặc chuyển cho đối tác nếu có liên quan đến hành vi rửa tiền có thể được xem là công cụ, phương tiện phạm tội và bị tịch thu vào ngân sách nhà nước. Các giao dịch liên quan giữa doanh nghiệp và đối tác có liên quan đến vụ án rửa tiền có thể bị Tòa án tuyên bố vô hiệu. Căn cứ theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, “giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội”, trong đó giao dịch có nguồn tiền, tài sản do phạm tội mà có được xem là giao dịch vi phạm điều cấm. Khi đó, doanh nghiệp sẽ phải hoàn trả những gì đã nhận, đồng thời rất khó thu hồi lại khoản tiền đã thanh toán cho đối tác, dẫn đến thiệt hại nặng nề về tài chính, ngay cả khi doanh nghiệp đã thực hiện xong nghĩa vụ của mình.

• Ảnh hưởng đến quan hệ với đối tác, khách hàng khác: Đối tác có thể đơn phương chấm dứt hoặc từ chối ký kết hợp đồng mới nếu phát hiện doanh nghiệp dính đến giao dịch bị nghi ngờ là rửa tiền, với lý do bảo vệ lợi ích hợp pháp và tránh liên đới trách nhiệm. Trong trường hợp tranh chấp, hành vi chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian có thể bị viện dẫn làm căn cứ để chứng minh doanh nghiệp không tuân thủ nghĩa vụ minh bạch, ảnh hưởng bất lợi đến quá trình giải quyết tranh chấp thương mại.

• Ảnh hưởng đến quan hệ với ngân hàng: Theo Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 Đối tượng báo cáo có nghĩa vụ báo cáo giao dịch đáng ngờ và có quyền áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bao gồm:

  • Yêu cầu doanh nghiệp cung cấp hồ sơ, chứng từ bổ sung;

  • Tạm dừng, trì hoãn hoặc thậm chí từ chối thực hiện giao dịch nếu phát hiện có dấu hiệu rủi ro;

  • Đưa doanh nghiệp vào danh sách khách hàng có rủi ro cao, dẫn đến việc bị kiểm soát chặt chẽ hơn, mất đi sự linh hoạt trong giao dịch.

• Ảnh hưởng đến tình trạng hoạt động của doanh nghiệp: Theo quy định tại Khoản 6 Điều 324 Bộ luật Hình sự năm 2015, Doanh nghiệp phạm tội Rửa tiền có thể đối mặt với các hình phạt sau:

  • Hình phạt chính: Doanh nghiệp có thể bị Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 20.000.000.000 đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động từ 01 năm đến 03 năm hoặc bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

  • Hình phạt bổ sung: Ngoài hình phạt chính Doanh nghiệp còn có thể bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Tóm lại, mặc dù hành vi chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian có thể bắt nguồn từ yêu cầu của đối tác, nhưng về mặt thực tiễn, nó có thể khiến doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro mất uy tín, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính của doanh nghiệp và suy giảm niềm tin từ hệ thống ngân hàng – vốn là mạch máu của mọi hoạt động kinh tế.

Doanh nghiệp cần làm gì để phòng tránh rủi ro

Kiểm tra kỹ lưỡng đối tác và phương thức thanh toán: Doanh nghiệp cần thẩm định kỹ thông tin pháp lý, uy tín và hoạt động của đối tác; đồng thời yêu cầu đối tác giải thích rõ ràng khi họ đề nghị thanh toán qua nhiều tài khoản trung gian. Đây là bước quan trọng để bảo vệ mình trước khi tham gia giao dịch.

Từ chối thực hiện giao dịch có dấu hiệu bất thường: Khi nhận thấy giao dịch có khả năng che giấu nguồn gốc tài sản hoặc không minh bạch, doanh nghiệp nên chủ động từ chối hoặc tạm dừng thực hiện giao dịch, thay vì chấp nhận để rồi đối mặt với nguy cơ bị xem là tiếp tay cho hành vi rửa tiền.

Thực hiện báo cáo giao dịch đáng ngờ cho ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền: Nếu phát hiện giao dịch có dấu hiệu nghi vấn, doanh nghiệp cần nhanh chóng thông báo cho ngân hàng quản lý tài khoản. Ngân hàng sẽ thực hiện nghĩa vụ báo cáo cho Ngân hàng Nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền. Trong trường hợp nghiêm trọng, doanh nghiệp cũng có thể chủ động liên hệ cơ quan điều tra để tránh liên đới trách nhiệm.

Lưu giữ chứng từ, hồ sơ giao dịch minh bạch: Toàn bộ hợp đồng, hóa đơn, chứng từ và thông tin liên quan đến giao dịch cần được lưu trữ đầy đủ. Đây là bằng chứng quan trọng để doanh nghiệp chứng minh tính hợp pháp và minh bạch của dòng tiền khi bị cơ quan chức năng yêu cầu giải trình.

Luôn lưu giữ chứng từ hồ sơ giao dịch minh bạch

Hướng xử lý khi đã phát sinh tình huống

Trao đổi lại với đối tác, đề nghị phương thức thanh toán minh bạch: Doanh nghiệp có thể chủ động yêu cầu đối tác cung cấp số tài khoản đứng tên trực tiếp của họ để đảm bảo minh bạch. Trường hợp bắt buộc phải sử dụng tài khoản trung gian, Doanh nghiệp cần yêu cầu đối tác cung cấp đầy đủ bằng chứng chứng minh mối liên hệ giữa tài khoản trung gian và đối tác hoặc chủ động lưu giữ lại chứng từ, tài liệu chứng minh đối tác yêu cầu thanh toán qua tài khoản trung gian.

Tham khảo ý kiến pháp lý để đánh giá mức độ rủi ro: Nên nhờ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý đánh giá mức độ rủi ro của giao dịch, từ đó xác định cách thức xử lý an toàn. Đây là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất đối với Doanh nghiệp để các hoạt động của Công ty dễ dàng và hạn chế các rủi ro pháp lý không cần thiết.

Nếu nghi ngờ có dấu hiệu rửa tiền, cần thông báo cho cơ quan chức năng: Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến hành vi rửa tiền, doanh nghiệp phải chủ động báo cáo cho Cơ quan Công an gần nhất để có thể can thiệp xử lý hành vi vi phạm pháp luật kịp thời và hiệu quả.

LHLegal – Đồng hành pháp lý cùng doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro rửa tiền

Trong bối cảnh các quy định về phòng, chống rửa tiền ngày càng siết chặt, việc doanh nghiệp vô tình vướng vào những giao dịch phức tạp có thể gây hệ quả nghiêm trọng, từ thanh tra, điều tra cho đến ảnh hưởng uy tín và hoạt động kinh doanh. Vì vậy, việc có một đơn vị tư vấn pháp lý đồng hành là vô cùng cần thiết. Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực tư vấn pháp luật doanh nghiệp, tài chính – ngân hàng, LHLegal hỗ trợ doanh nghiệp thông qua:

• Tư vấn và rà soát giao dịch: Giúp doanh nghiệp đánh giá tính hợp pháp, minh bạch của các giao dịch, đặc biệt là những giao dịch có giá trị lớn hoặc liên quan đến nhiều tài khoản trung gian.

• Xây dựng quy trình kiểm soát rủi ro nội bộ: Hỗ trợ thiết lập các quy trình nhận diện, báo cáo và lưu trữ hồ sơ giao dịch theo đúng Luật Phòng, chống rửa tiền 2022.

• Đào tạo, nâng cao nhận thức: Trang bị cho nhân sự của doanh nghiệp kiến thức pháp lý cần thiết để nhận diện và xử lý giao dịch đáng ngờ.

• Hỗ trợ pháp lý khi phát sinh sự cố: Đại diện làm việc với ngân hàng, cơ quan chức năng hoặc bảo vệ doanh nghiệp trong trường hợp có thanh tra, kiểm tra hoặc điều tra liên quan.

Việc thực hiện thanh toán qua nhiều tài khoản trung gian theo yêu cầu của đối tác là một dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro lớn, có thể khiến doanh nghiệp bị nghi ngờ liên quan đến hành vi rửa tiền, dù không cố ý. Do đó, doanh nghiệp cần luôn cẩn trọng trong giao dịch, kiểm tra kỹ lưỡng đối tác, lưu giữ đầy đủ hồ sơ, đồng thời chủ động tìm đến sự hỗ trợ pháp lý kịp thời.

Với kinh nghiệm và chuyên môn trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền và pháp luật doanh nghiệp, LHLegal sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy, giúp doanh nghiệp xây dựng cơ chế kiểm soát hiệu quả, hạn chế tối đa rủi ro pháp lý và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng khắt khe về tuân thủ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal