Từ vụ người phụ nữ “chết” 5 năm bỗng trở về: Giả chết trục lợi bảo hiểm bị xử lý ra sao?

>>> Thông đồng trục lợi bảo hiểm có bị xử lý hình sự?

>>> Các hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm thường gặp

Tóm tắt vụ người vụ nữ giả chết để trục lợi bảo hiểm

Năm 2017, sau khi ly hôn và về sống cùng mẹ đẻ tại phường Quang Trung (Thanh Hóa), bà Nguyễn Thị Thu đi làm ăn xa và mua 4 gói bảo hiểm nhân thọ của Prudential và Phú Hưng.

Đến năm 2020, phát hiện mắc ung thư và mâu thuẫn với mẹ, bà Thu nảy sinh ý định giả chết để hưởng tiền bảo hiểm. Bà Thu lên “kịch bản” và rủ mẹ là bà Trần Thị Thập tham gia; ban đầu bà Thập từ chối, sau đồng ý. Hai người còn thuê một thầy cúng để hỗ trợ việc tổ chức đám tang giả.

Ngày 7/6/2020, bà Thu uống thuốc ngủ, vào nhà tắm giả ngã gây xây xát rồi nằm “giả chết”. Chính quyền và họ hàng được thông báo bà Thu “đột tử”, sau đó làm lễ khâm liệm và chôn cất bí mật theo kế hoạch. Đêm cùng ngày, bà Thu tỉnh lại, trốn về nhà thầy cúng rồi di chuyển vào Đồng Nai sinh sống.

Ngày 8/6/2020, bà Thập đến UBND phường làm thủ tục khai tử, được cấp trích lục khai tử. Sau đó, bà Thập liên hệ doanh nghiệp bảo hiểm để nhận tiền chi trả theo các gói bảo hiểm, tổng cộng gần 1,3 tỷ đồng, rồi chuyển cho em gái bà Thu để gửi cho Thu đầu tư bất động sản và “AI”. Vì đã “chết”, bà Thu phải nhờ nhiều người đứng tên tài khoản để chuyển tiền.

Ngày 17/12/2025, Công an phường Quang Trung tiếp nhận tin báo: một phụ nữ xưng là Nguyễn Thị Thu đến đề nghị xóa khai tử vì cần giấy tờ chăm sóc con ốm. Do trên địa bàn đã có một người tên Nguyễn Thị Thu được khai tử 5 năm trước, cơ quan công an phát sinh nghi vấn và tiến hành xác minh, từ đó phát hiện toàn bộ vụ việc giả chết để trục lợi bảo hiểm.

Các hình thức giả chết thường gặp trong thực tế

Trong thực tiễn, hành vi giả chết để trục lợi bảo hiểm thường được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau, từ đơn giản đến tinh vi. Dựa trên các vụ án đã được phát hiện và xử lý, có thể phân loại thành các hình thức phổ biến sau:

• Làm giả giấy tờ pháp lý về việc chết: Người thực hiện có thể làm giả giấy chứng tử, giấy xác nhận nguyên nhân tử vong, hoặc tìm cách hợp thức hóa thông tin tử vong qua bệnh viện hoặc chính quyền địa phương. Điểm chung của thủ đoạn này là biến cái chết giả thành hợp pháp trên giấy tờ, đủ để doanh nghiệp bảo hiểm tin tưởng và chi trả. Trong nhiều vụ việc, có sự hỗ trợ của người thân hoặc môi giới bảo hiểm, thậm chí cán bộ cơ sở bị lợi dụng hoặc thông đồng.

• Dàn dựng hiện trường tử vong và tổ chức tang lễ giả: Người giả chết có thể dựng hiện trường như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, đuối nước hoặc trượt ngã. Sau đó, họ tiếp tục tổ chức khâm liệm, chôn cất hoặc hỏa táng giả, mời người thân và hàng xóm đến dự tang lễ. Thủ đoạn này nhằm làm tăng độ tin cậy xã hội, tạo điều kiện để doanh nghiệp bảo hiểm khó xác minh. Một số vụ còn thuê nhân chứng hoặc mượn địa điểm để hợp thức hóa tang lễ, khiến việc điều tra gặp khó khăn.

• Lợi dụng việc mất tích để xin khai tử: Theo kịch bản này, người được bảo hiểm sẽ biến mất có chủ đích, cắt liên lạc hoàn toàn trong nhiều năm để người thân có căn cứ pháp lý xin khai tử theo quy định. Khi đã có trích lục khai tử hợp pháp, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bị thuyết phục hơn vì toàn bộ thủ tục đều đúng quy trình. Điểm nguy hiểm của phương thức này là không cần thi thể hoặc tang lễ, nhưng vẫn dễ dàng tạo ra một “cái chết hợp pháp” trên giấy.

• Dùng xác người khác hoặc hồ sơ tử vong của người đã chết: Trong trường hợp này, người thực hiện có thể tráo đổi thân phận, sử dụng xác vô danh, hoặc lợi dụng giấy tờ của người đã chết thật. Đây là thủ đoạn cực kỳ tinh vi vì đòi hỏi sự chuẩn bị công phu và thường kéo theo các hành vi phạm pháp khác như làm giả giấy tờ, chiếm đoạt thi thể hoặc mộ phần, gây hậu quả pháp lý nặng nề.

Giả chết trục lợi bảo hiểm có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Hành vi giả chết trục lợi bảo hiểm có thể bị truy cứu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) bởi

Mặt khách thể: Hành vi xâm phạm quyền sở hữu tài sản của doanh nghiệp bảo hiểm - cụ thể là số tiền bảo hiểm chi trả cho người được bảo hiểm.

Mặt chủ thể: Người thực hiện hành vi có độ tuổi từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

Mặt khách quan:

• Hành vi: Về hành vi khách quan, người phạm tội sử dụng thủ đoạn gian dối để tạo dựng hoặc cung cấp thông tin sai lệch về việc mình đã chết. Thủ đoạn này có thể thể hiện thông qua việc làm giả giấy chứng tử, giả mạo hiện trường tử vong, dàn dựng tai nạn hoặc sử dụng hồ sơ bệnh viện và xác nhận của chính quyền không đúng sự thật. Mục tiêu của thủ đoạn là khiến doanh nghiệp bảo hiểm tin rằng sự kiện bảo hiểm tử vong đã phát sinh và chấp nhận chi trả tiền bồi thường dựa trên hồ sơ giả mạo.

• Hậu quả: Doanh nghiệp bảo hiểm bị buộc phải chi trả tiền bảo hiểm trái pháp luật, dẫn đến việc người thực hiện hành vi hoặc người thụ hưởng chiếm đoạt số tiền này.

Mặt chủ quan: Lỗi cố ý trực tiếp, người phạm tội biết rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật nhưng vẫn thực hiện. Mục đích nhằm chiếm đoạt số tiền bồi thường của Công ty bảo hiểm.

Giả chết trục lợi bảo hiểm có thể bị truy cứu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản vì người phạm tội biết rõ hành vi của mình nhưng vẫn thực hiện việc chiếm đoạt tiền bồi thường

Hành vi giả chết trục lợi bảo hiểm có thể bị truy cứu về tội gian lận trong kinh doanh, bảo hiểm theo Điều 213 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) bởi

Mặt khách thể: Hành vi giả chết không chỉ tác động đến quyền lợi tài sản của doanh nghiệp bảo hiểm mà còn xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế trong lĩnh vực bảo hiểm.

Mặt chủ thể: Người thực hiện hành vi có độ tuổi từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

Mặt khách quan:

Hành vi: Hành vi khách quan của tội này thể hiện ở việc lập, sửa chữa hoặc sử dụng hồ sơ bảo hiểm gian dối nhằm hưởng lợi trái pháp luật. Người phạm tội có thể thông đồng với người thụ hưởng hoặc nhân viên bảo hiểm để hợp thức hóa giấy tờ khai tử, sửa thông tin nguyên nhân tử vong, hoặc báo cáo sai tình trạng tử vong nhằm yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm chi trả tiền bảo hiểm tử vong. Việc làm sai lệch bản chất sự kiện bảo hiểm là dấu hiệu quan trọng cấu thành hành vi gian lận.

Mặt chủ quan:

Lỗi của người thực hiện là lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức đầy đủ rằng việc lập hoặc sử dụng hồ sơ giả, thông đồng để giải quyết bồi thường là trái quy định pháp luật nhưng vẫn thực hiện vì mục đích trục lợi. 

Trách nhiệm pháp lý của những người liên quan đến hành vi giả chết

Người có liên quan đến việc giả chết tùy vào tính chất, mức độ của hành vi, có thể là đồng phạm với người phạm tội đối với các tội danh được nêu tại phần 3 hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh sau nếu đáp ứng các điều kiện tương ứng:

Tội che giấu tội phạm được quy định tại Điều 389 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2015)

Mặt khách thể: Hành vi che giấu tội phạm xâm phạm hoạt động điều tra, truy tố, xét xử của cơ quan tiến hành tố tụng; làm mất khả năng phát hiện, xử lý kịp thời tội phạm và gây phương hại cho trật tự pháp luật.

Mặt chủ thể: Chủ thể của tội này là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Người này biết rõ hành vi giả chết trục lợi bảo hiểm là tội phạm nhưng vẫn quyết định che giấu.

Mặt khách quan:

• Hành vi: Hành vi che giấu có thể biểu hiện dưới nhiều cách thức, chẳng hạn như: cung cấp thông tin sai về cái chết; tạo điều kiện giúp người phạm tội trốn tránh; che giấu tài liệu, vật chứng liên quan; hoặc khai báo gian dối nhằm cản trở quá trình điều tra. Những hành vi này đều trực tiếp hoặc gián tiếp cản trở cơ quan chức năng phát hiện bản chất thật của vụ giả chết trục lợi bảo hiểm.

• Hậu quả: Hậu quả chính là làm chậm hoặc làm thất bại việc điều tra và xử lý tội phạm. Điều này có thể khiến doanh nghiệp bảo hiểm bị thiệt hại tài chính lâu hơn, gây khó khăn cho quá trình thu hồi tài sản và làm suy giảm hiệu quả thực thi pháp luật, đồng thời tạo điều kiện cho người phạm tội tiếp tục lẩn tránh.

Mặt chủ quan: Người phạm tội thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Họ biết rõ hành vi hỗ trợ hoặc che giấu là trái pháp luật và có thể gây hậu quả cho cơ quan điều tra nhưng vẫn thực hiện nhằm bảo vệ người phạm tội hoặc mục đích vụ lợi.

Tội không tố giác tội phạm được quy định tại Điều 390 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2015)

Mặt khách thể: Hành vi không tố giác xâm phạm đến nghĩa vụ công dân trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm; làm suy giảm tính hiệu quả của hệ thống pháp luật trong phát hiện và ngăn chặn tội phạm.

Mặt chủ thể: Người từ đủ 16 tuổi trở lên, có nhận thức về hành vi phạm tội đã, đang hoặc sắp xảy ra nhưng không báo cho cơ quan có thẩm quyền. Chủ thể có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ.

Mặt khách quan: 

• Hành vi: Trong trường hợp giả chết để trục lợi bảo hiểm, hành vi không tố giác tội phạm xảy ra khi người liên quan biết rõ việc một cá nhân đang cố tình dàn dựng cái chết để chiếm đoạt tiền bảo hiểm – như chuẩn bị hồ sơ giả, tổ chức tang lễ giả, dựng hiện trường tự tử hoặc "tai nạn" – nhưng vẫn cố ý không thông báo cho cơ quan chức năng mặc dù có nghĩa vụ phải tố giác theo Điều 390 BLHS.

• Hậu quả: Hậu quả là tội phạm không bị phát hiện hoặc bị phát hiện muộn, dẫn đến thiệt hại tài sản lớn hơn cho doanh nghiệp bảo hiểm, gây trì hoãn công tác điều tra, ảnh hưởng đến khả năng thu hồi tài sản và xử lý người phạm tội.

Mặt chủ quan: Người này cố ý lựa chọn không tố giác dù nhận thức rõ trách nhiệm và nghĩa vụ theo luật định. Việc im lặng xuất phát từ động cơ tâm lý như bảo vệ người thân, lợi ích cá nhân hoặc tâm lý e ngại pháp luật.

Cơ quan điều tra làm việc với mẹ bà Nguyễn Thị Thu - bà Trần Thị Thập 

Doanh nghiệp bảo hiểm xử lý gian lận giả chết như thế nào?

Khi tiếp nhận hồ sơ yêu cầu quyền lợi bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm giám định, xác minh tính chính xác của sự kiện bảo hiểm và các tài liệu liên quan theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 20 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Doanh nghiệp được quyền yêu cầu bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm và người thụ hưởng cung cấp đầy đủ thông tin, chứng cứ liên quan đến việc người được bảo hiểm tử vong, trong đó bao gồm giấy chứng tử, hồ sơ y tế, xác nhận của cơ quan có thẩm quyền và các tài liệu khác có liên quan để kiểm tra trung thực, hợp lệ. Ở góc độ nghiệp vụ, doanh nghiệp bảo hiểm thường tiến hành giám định chuyên sâu hơn, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ, kiểm tra chéo hồ sơ, xác minh thực địa (nếu cần) nhằm thu thập chứng cứ để đánh giá độ tin cậy của yêu cầu bồi thường. 

Nếu kết quả kiểm tra cho thấy có hành vi khai man, gian lận, sử dụng tài liệu giả hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, doanh nghiệp bảo hiểm có thể lập đơn tố giác gửi cơ quan có thẩm quyền về hành vi có dấu hiệu tội phạm của người giả chết hoặc những người liên quan, để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp và ngăn chặn hành vi gian lận. Đây là quyền và trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm trong phòng, chống hành vi trục lợi bảo hiểm, đồng thời cũng là cơ sở để cơ quan chức năng tiếp nhận, xử lý theo quy định pháp luật.

Vụ việc người phụ nữ “chết” hơn 5 năm bất ngờ trở về một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng giả chết để trục lợi bảo hiểm. Hành vi này không chỉ vi phạm đạo đức, ảnh hưởng uy tín hệ thống bảo hiểm mà còn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án nặng.

Với vai trò là đơn vị hành nghề trong lĩnh vực pháp lý, LH Legal luôn khuyến nghị người dân cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm khi ký kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm cần tăng cường kiểm soát rủi ro; và cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm minh các hành vi gian lận để bảo vệ sự minh bạch của thị trường.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 12A Nguyễn Đình Chiểu, Phường Tân Định, Thành phố Hồ Chí Minh (Phường Đa Kao, Quận 1 cũ)

Chi nhánh Nha Trang: 144 Hoàng Hoa Thám, phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà (Phường Lộc Thọ, Thành phố Nha Trang cũ)

Theo dõi Công ty Luật LH Legal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LH Legal

Youtube: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LH Legal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LH Legal