Trường hợp nào ngân hàng được tự ý bán tài sản thế chấp?

Trong các giao dịch vay vốn, tài sản thế chấp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm nghĩa vụ trả nợ của bên vay. Tuy nhiên, không phải lúc nào bên vay cũng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính của mình. Khi bên vay không thể thanh toán khoản vay đúng hạn, ngân hàng có quyền xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Vậy, trong trường hợp nào ngân hàng có quyền tự ý bán tài sản thế chấp mà không cần sự đồng ý của bên vay? Câu trả lời sẽ được làm rõ qua các trường hợp pháp lý dưới đây.

>>> Ngân hàng bán tài sản thế chấp: Cần lưu ý gì để tránh rắc rối pháp lý?

>>> Các vướng mắc khi ngân hàng xử lý tài sản bảo đảm đang tranh chấp, tài sản bị kê biên

Trường hợp nào ngân hàng được tự ý bán tài sản thế chấp?

Ngân hàng có quyền tự ý bán tài sản thế chấp không?

Căn cứ 299, Điều 300, Điều 303 Bộ luật Dân sự năm 2015:

“Điều 299. Các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm

1. Đến hạn thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

2. Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trước thời hạn do vi phạm nghĩa vụ theo thỏa thuận hoặc theo quy định của luật.

3. Trường hợp khác do các bên thỏa thuận hoặc luật có quy định”.

“Điều 300. Thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm

1. Trước khi xử lý tài sản bảo đảm, bên nhận bảo đảm phải thông báo bằng văn bản trong một thời hạn hợp lý về việc xử lý tài sản bảo đảm cho bên bảo đảm và các bên cùng nhận bảo đảm khác.

Đối với tài sản bảo đảm có nguy cơ bị hư hỏng dẫn đến bị giảm sút giá trị hoặc mất toàn bộ giá trị thì bên nhận bảo đảm có quyền xử lý ngay, đồng thời phải thông báo cho bên bảo đảm và các bên nhận bảo đảm khác về việc xử lý tài sản đó.

2. Trường hợp bên nhận bảo đảm không thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm theo quy định tại khoản 1 Điều này mà gây thiệt hại thì phải bồi thường cho bên bảo đảm, các bên cùng nhận bảo đảm khác”.

“Điều 303. Phương thức xử lý tài sản cầm cố, thế chấp

1. Bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm có quyền thỏa thuận một trong các phương thức xử lý tài sản cầm cố, thế chấp sau đây:

a) Bán đấu giá tài sản;

b) Bên nhận bảo đảm tự bán tài sản;

c) Bên nhận bảo đảm nhận chính tài sản để thay thế cho việc thực hiện nghĩa vụ của bên bảo đảm;

d) Phương thức khác.

2. Trường hợp không có thỏa thuận về phương thức xử lý tài sản bảo đảm theo quy định tại khoản 1 Điều này thì tài sản được bán đấu giá, trừ trường hợp luật có quy định khác”.

Như vậy, theo quy định của pháp luật, ngân hàng không thể tự ý bán tài sản thế chấp mà không có sự chấp thuận từ bên vay, trừ khi có các điều khoản rõ ràng trong hợp đồng thế chấp hoặc căn cứ theo các quy định pháp lý cho phép. Việc xử lý tài sản thế chấp phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của Bộ luật Dân sự năm 2015 và các quy định liên quan đến hoạt động của tổ chức tín dụng hiện hành.

Cụ thể hơn, khi đến hạn thực hiện nghĩa vụ (cụ thể là trả nợ vay) mà bên vay không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ, hoặc khi bên vay phải thực hiện nghĩa vụ trước thời hạn do vi phạm thỏa thuận hoặc theo quy định của luật, hoặc khi có các trường hợp khác theo thỏa thuận hoặc luật quy định, ngân hàng có thể xử lý tài sản thế chấp. Việc bán đấu giá tài sản thế chấp phải thông báo bằng văn bản trong một thời hạn hợp lý về việc bán đấu giá tài sản cho bên thế chấp và các bên cùng nhận thế chấp khác (nếu có).

Các trường hợp ngân hàng được bán tài sản thế chấp mà không cần sự đồng ý của bên vay

Căn cứ Điều 299, Điều 304 Bộ luật Dân sự năm 2015:

“Điều 299. Các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm

1. Đến hạn thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

2. Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trước thời hạn do vi phạm nghĩa vụ theo thỏa thuận hoặc theo quy định của luật.

3. Trường hợp khác do các bên thỏa thuận hoặc luật có quy định.

“Điều 304. Bán tài sản cầm cố, thế chấp

1. Việc bán đấu giá tài sản cầm cố, thế chấp được thực hiện theo quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

2. Việc tự bán tài sản cầm cố, thế chấp của bên nhận bảo đảm được thực hiện theo quy định về bán tài sản trong Bộ luật này và quy định sau đây:

a) Việc thanh toán số tiền có được từ việc xử lý tài sản được thực hiện theo quy định tại Điều 307 của Bộ luật này;

b) Sau khi có kết quả bán tài sản thì chủ sở hữu tài sản và bên có quyền xử lý tài sản phải thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật để chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua tài sản”.

Như vậy, trong các trường hợp sau thì ngân hàng được bán tài sản thế chấp mà không cần sự đồng ý của bên vay:

Khi có thoả thuận trong hợp đồng thế chấp;
Khi khoản vay đến hạn mà bên vay không thanh toán;
Khi bên vay vi phạm nghĩa vụ nhưng không tự nguyện bàn giao tài sản;
Khi có quyết định của cơ quan thi hành án hoặc tòa án.

Ngân hàng được tự ý bán tài sản thế chấp khi có thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp

Ngân hàng được tự ý bán tài sản thế chấp khi có thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp

Khi có thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp

Hợp đồng thế chấp là cơ sở pháp lý quan trọng trong quan hệ vay vốn giữa ngân hàng và bên vay. Trong hợp đồng này, ngân hàng và bên vay có thể thỏa thuận điều khoản cho phép ngân hàng xử lý tài sản khi bên vay vi phạm nghĩa vụ (chẳng hạn như điều khoản ngân hàng có quyền bán đấu giá tài sản thế chấp khi bên vay không thanh toán/thanh toán trễ hạn/thanh toán không đầy đủ khoản nợ), ngân hàng căn cứ vào điều khoản này để xử lý tài sản thế chấp. Điều này giúp ngân hàng đảm bảo quyền lợi của mình và tránh được các rủi ro tài chính khi bên vay không thực hiện đúng cam kết.

Khi khoản vay đến hạn mà bên vay không thanh toán

Khi khoản vay đến hạn và bên vay không thực hiện nghĩa vụ thanh toán, ngân hàng có quyền yêu cầu xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Trong trường hợp này, ngân hàng không cần phải có sự đồng ý của bên vay nếu hợp đồng thế chấp đã quy định rõ quyền xử lý tài sản trong trường hợp này. Việc xử lý tài sản thế chấp có thể bao gồm bán đấu giá tài sản để thu hồi nợ.

Khi bên vay vi phạm nghĩa vụ nhưng không tự nguyện bàn giao tài sản

Nếu bên vay vi phạm nghĩa vụ nhưng không tự nguyện bàn giao tài sản thế chấp, ngân hàng có thể áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành, các văn bản hướng dẫn liên quan. Các biện pháp này có thể bao gồm việc yêu cầu tòa án hoặc cơ quan thi hành án hỗ trợ trong việc xử lý tài sản thế chấp. Trong trường hợp này, ngân hàng có quyền bán tài sản thế chấp mà không cần sự đồng ý của bên vay.

Khi có quyết định của cơ quan thi hành án hoặc tòa án

Trong một số trường hợp, khi ngân hàng đã kiện ra tòa và tòa án ra quyết định thi hành án, ngân hàng có thể yêu cầu cơ quan thi hành án hỗ trợ trong việc xử lý tài sản thế chấp. Đây là một trường hợp đặc biệt, trong đó ngân hàng không cần sự đồng ý của bên vay để bán tài sản thế chấp. Quyết định của cơ quan thi hành án hoặc tòa án sẽ làm cơ sở pháp lý để thực hiện việc bán tài sản thế chấp.

Tóm lại, việc mua nhà đấu giá từ ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, đặc biệt là tranh chấp về quyền sở hữu, tài sản bị kê biên thi hành án và hợp đồng thế chấp. Người mua cần kiểm tra kỹ tình trạng pháp lý của tài sản, đảm bảo ngân hàng đã tuân thủ đúng quy trình xử lý nợ. Đồng thời, việc tham vấn luật sư và xem xét kỹ hợp đồng sẽ giúp hạn chế tranh chấp, bảo vệ quyền lợi tốt hơn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự