Trách nhiệm của công dân trong việc sử dụng mạng xã hội: Đừng biến tự do ngôn luận thành vu khống

>>> Cách ứng phó với bắt nạt và vu khống trên mạng xã hội

>>> Làm thế nào để khởi kiện người bôi nhọ, vu khống mình trên mạng xã hội?

Tự do ngôn luận là gì?

Điều 25 Hiến pháp 2013 khẳng định: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin…”.

Đây là một trong những quyền cơ bản của con người, tạo điều kiện để công dân bày tỏ ý kiến, tham gia phản biện xã hội, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền.

Tuy nhiên, quyền nào cũng có giới hạn. Pháp luật quy định rõ ràng rằng tự do ngôn luận không đồng nghĩa với việc cá nhân được quyền sử dụng mạng xã hội để xúc phạm, bôi nhọ hoặc vu khống người khác.

Khi nào tự do ngôn luận trở thành vi phạm pháp luật?

Theo khoản 3 Điều 16 Luật An ninh mạng 2018:

“Thông tin trên không gian mạng có nội dung làm nhục, vu khống bao gồm:

a) Xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín, nhân phẩm của người khác;

b) Thông tin bịa đặt, sai sự thật xâm phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.”

Bên cạnh đó, Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS) khẳng định danh dự, nhân phẩm, uy tín là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Cá nhân có quyền yêu cầu bác bỏ thông tin sai sự thật, buộc xin lỗi, cải chính công khai và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Các chế tài áp dụng với hành vi vu khống, bôi nhọ trên mạng xã hội

• Xử phạt hành chính: Theo Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, vu khống trên mạng xã hội có thể bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng.

• Trách nhiệm hình sự: Nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu về các tội Làm nhục người khác (Điều 155 BLHS 2015 sửa đổi 2017) hoặc Vu khống (Điều 156 BLHS 2015 sửa đổi 2017).

Các bước công dân cần thực hiện khi bị xúc phạm trên mạng xã hội

Giữ bình tĩnh và tránh phản ứng tiêu cực:

• Khi bị bôi nhọ, nhiều người thường có xu hướng phản ứng ngay bằng những lời lẽ gay gắt hoặc đăng tải bài viết đáp trả. Tuy nhiên, điều này có thể khiến tình hình trở nên nghiêm trọng hơn và đôi khi còn gây bất lợi pháp lý cho chính mình.

• Việc cần làm đầu tiên là giữ bình tĩnh, tránh tranh cãi, chửi bới hoặc phát ngôn thiếu kiểm soát.

Thu thập chứng cứ hợp pháp:

• Chụp ảnh màn hình bài viết, bình luận xúc phạm.

• Lưu đường link, thời gian đăng tải, tên tài khoản vi phạm.

• Lập vi bằng thông qua Thừa phát lại để ghi nhận sự kiện, đảm bảo chứng cứ có giá trị pháp lý trong tố tụng.

Gửi yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm tới nền tảng:

Các nền tảng trên Mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube đều có cơ chế báo cáo vi phạm. Người bị hại nên nạn nhân có thể:

• Gửi yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm.

• Đính kèm chứng cứ chứng minh thông tin là sai sự thật.

• Trường hợp cần thiết, gửi văn bản chính thức đến đại diện pháp lý của nền tảng tại Việt Nam.

Phản hồi thông tin trên kênh chính thống

Để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực, cá nhân, doanh nghiệp có thể:

• Đăng tải thông tin phản hồi trên trang cá nhân, fanpage, website chính thức.

• Hợp tác với báo chí chính thống để đăng tải bài viết đính chính, phản bác thông tin sai sự thật.

Biện pháp pháp lý bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín

Yêu cầu xin lỗi, cải chính và bồi thường theo BLDS 2015

• Điều 34 và Điều 592 BLDS 2015 quy định rõ: cá nhân bị xúc phạm có quyền yêu cầu xin lỗi công khai, cải chính thông tin sai sự thật và bồi thường thiệt hại cả về vật chất lẫn tinh thần.

• Mức bồi thường thiệt hại tinh thần tối đa có thể lên tới 10 lần mức lương cơ sở.

Nộp đơn yêu cầu xử lý vi phạm hành chính

• Trường hợp hành vi chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị hại có thể gửi đơn yêu cầu xử lý vi phạm hành chính tới Sở Thông tin và Truyền thông.

• Căn cứ: Điều 101, 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Khởi kiện dân sự yêu cầu bồi thường thiệt hại

Người bị hại có quyền nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền, yêu cầu:

• Buộc gỡ bỏ bài viết vi phạm.

• Đăng lời xin lỗi, cải chính công khai.

• Bồi thường thiệt hại vật chất, tinh thần theo BLDS.

Người bị hại có thể nộp đơn khởi kiện tại Tòa để yêu cầu bồi thường thiệt hại

Tố cáo hình sự

Nếu hành vi có dấu hiệu tội phạm, người bị hại có thể gửi đơn tố cáo hình sự đến Cơ quan Cảnh sát điều tra. Các tội danh thường gặp:

• Làm nhục người khác (Điều 155 BLHS).

• Vu khống (Điều 156 BLHS).

• Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331 BLHS).

Bài học và khuyến nghị cho công dân khi sử dụng mạng xã hội

Cẩn trọng trong phát ngôn và chia sẻ thông tin:

• Không vội vàng chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng.

• Tránh sử dụng ngôn từ xúc phạm, mạt sát.

Chỉ sử dụng nguồn tin chính thống, có kiểm chứng: Nên tham khảo báo chí chính thống, văn bản pháp luật, cơ quan chức năng trước khi chia sẻ thông tin.

Nâng cao hiểu biết pháp luật:

• Mỗi công dân cần nắm rõ quy định pháp luật cơ bản để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời tránh rơi vào vi phạm không đáng có.

• Mạng xã hội là không gian mở, nơi mỗi công dân có quyền tự do ngôn luận. Nhưng quyền đó không đồng nghĩa với quyền được vu khống, xúc phạm hay bôi nhọ người khác. Việc sử dụng mạng xã hội thiếu cẩn trọng có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nặng nề, từ xử phạt hành chính đến truy cứu hình sự.

Mỗi cá nhân cần ý thức rõ trách nhiệm của mình khi phát ngôn, đồng thời trang bị kiến thức pháp luật để bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín của bản thân. Chỉ khi đó, mạng xã hội mới thực sự trở thành môi trường lành mạnh, văn minh và an toàn cho tất cả mọi người.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal