Quốc hội chính thức thông qua sửa đổi Hiến pháp: Bỏ cấp huyện từ ngày 1.7

Chính quyền địa phương chỉ còn 2 cấp: Tỉnh và xã

Theo Nghị quyết sửa đổi, Điều 110 của Hiến pháp được điều chỉnh, quy định rõ: các đơn vị hành chính của Việt Nam sẽ chỉ còn 2 cấp là:

• Cấp tỉnh: bao gồm tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương;

• Cấp dưới tỉnh: các đơn vị hành chính do luật định (như xã, phường, thị trấn…).

Cấp huyện chính thức kết thúc hoạt động trên toàn quốc từ ngày 1.7.2025.

Đồng thời, Nghị quyết cũng quy định giữ lại cơ chế lấy ý kiến nhân dân địa phương khi thực hiện thành lập, sáp nhập, chia tách, giải thể hoặc điều chỉnh địa giới hành chính - nội dung từng bị đề xuất loại bỏ trong dự thảo trước đó.

Nhân sự sau sáp nhập không tổ chức bầu cử lại

Sau khi cấp huyện bị xóa bỏ, quá trình sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương trong năm 2025 sẽ không tổ chức bầu cử lại các chức danh HĐND và UBND (như Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Trưởng ban HĐND, Ủy viên UBND...).

Thay vào đó, nhân sự sẽ được Thủ tướng hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định, dựa trên thông báo từ cấp ủy có thẩm quyền về quản lý cán bộ. Trong những trường hợp đặc biệt, các chức danh chủ chốt tại HĐND có thể do người không phải đại biểu HĐND đảm nhiệm, đặc biệt tại các phường đang thí điểm mô hình chính quyền đô thị không tổ chức HĐND.

Quy định về Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội

Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp cũng khẳng định Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

5 tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc bao gồm:

• Công đoàn Việt Nam

• Hội Nông dân Việt Nam

• Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

• Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam

• Hội Cựu chiến binh Việt Nam

Các tổ chức này tiếp tục được xác định là đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, hoạt động trong khối Mặt trận, cùng phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Giữ nguyên quyền lập pháp và quyền chất vấn của các tổ chức và đại biểu

Nghị quyết tiếp tục bảo lưu quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp Trung ương - theo Điều 84 của Hiến pháp, khẳng định tính kế thừa và dân chủ trong chế độ xã hội chủ nghĩa.

Bên cạnh đó, quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND và Viện trưởng VKSND địa phương (theo Điều 115) cũng được giữ lại - nhằm đảm bảo sự giám sát của nhân dân đối với hoạt động của hệ thống tư pháp tại địa phương.

Việc sửa đổi Hiến pháp và bãi bỏ cấp huyện từ ngày 1.7 là bước đi quan trọng trong cải tổ tổ chức chính quyền địa phương, hướng tới bộ máy tinh gọn, hiệu quả hơn. Đồng thời, vẫn đảm bảo sự giám sát, tham gia của nhân dân và vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong quá trình xây dựng và thực thi pháp luật.

Đây là sự kiện pháp lý - chính trị mang tính bước ngoặt, dự kiến sẽ tác động sâu rộng đến cơ cấu quản lý nhà nước và tổ chức hành chính trên toàn quốc trong thời gian tới.