Pháp luật quy định thế nào về tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm?

>>> Các hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm thường gặp

>>> Các trường hợp hợp đồng bảo hiểm vô hiệu theo quy định pháp luật

Khái niệm tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 213 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm được hiểu là hành vi của các cá nhân hoặc pháp nhân là bên chi trả bảo hiểm hoặc bên thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm sử dụng các hành vi cung cấp thông tin giả mạo, tạo hồ sơ khống hoặc dàn dựng sự cố, thông đồng với người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm nhằm chiếm đoạt hoặc gây thiệt hại trong các hoạt động yêu cầu quyền lợi bảo hiểm hoặc chi trả bảo hiểm.

Quy định pháp luật về tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm

Theo quy định pháp luật Hình sự hiện nay, người thực hiện hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm có thể bị truy cứu về tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm được quy định tại Điều 213 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) nếu thỏa 04 mặt cấu thành tội phạm sau:

Mặt khách thể

Tội phạm này không chỉ xâm hại đến quyền sở hữu tài sản của doanh nghiệp bảo hiểm mà còn tác động tiêu cực đến trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước, cụ thể là các quy định về kinh doanh bảo hiểm.

Mặt chủ thể

Chủ thể tội phạm này là người có năng lực trách nhiệm Hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên. Pháp nhân thương mại cũng là chủ thể của tội phạm này.

Mặt khách quan

Hành vi:

• Thông đồng để chi trả trái pháp luật: Người có trách nhiệm giải quyết bồi thường (chẳng hạn nhân viên, đại lý bảo hiểm) cấu kết với người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm nhằm hợp thức hóa hồ sơ và chi trả sai quy định. Ví dụ điển hình là việc dàn dựng một vụ tai nạn giả để yêu cầu bồi thường.

• Giả mạo hoặc làm sai lệch hồ sơ để từ chối chi trả: Doanh nghiệp bảo hiểm hoặc người đại diện cố tình làm giả tài liệu, chỉnh sửa thông tin để phủ nhận trách nhiệm chi trả khi sự kiện bảo hiểm đã xảy ra, gây thiệt hại trái pháp luật cho người thụ hưởng.

• Giả mạo hồ sơ bồi thường nhằm trục lợi: Người tham gia bảo hiểm hoặc người thụ hưởng làm giả giấy tờ (bệnh án, hồ sơ y tế, tài liệu tai nạn…) hoặc khai khống, thay đổi thông tin trong hồ sơ yêu cầu bồi thường để chiếm đoạt tiền bảo hiểm. Đây là hành vi gian lận thường gặp nhất.

• Tự gây thiệt hại để hưởng bảo hiểm: Người tham gia bảo hiểm cố ý gây thiệt hại về tài sản hoặc sức khỏe của chính mình (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác) để nhận tiền bảo hiểm. Hành vi này mang tính đặc biệt nguy hiểm, thậm chí có vụ án cho thấy người phạm tội gây thương tích hoặc tước đoạt tính mạng người thân nhằm trục lợi số tiền lớn từ bảo hiểm nhân thọ.

Hậu quả: Các hành vi trên phải chiếm đoạt tiền bảo hiểm từ 20.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng trở lên.

Mặt chủ quan

Người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý, có thể là cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Tức là người phạm tội hoàn toàn nhận thức được hành vi của mình là hành vi không được phép nhưng vẫn muốn thực hiện hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra hoặc dù không mong muốn nhưng vẫn có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra.

Mức hình phạt đối với tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm

Mức hình phạt đối với cá nhân phạm tội

Khung 1: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với một trong các trường hợp:

• Chiếm đoạt tiền bảo hiểm từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;

• Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.

Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm nếu gây thiệt hại từ 50 - 200 triệu đồng

Khung 2: Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm đối với một trong các trường hợp sau đây:

• Có tổ chức;

• Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

• Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

• Gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

• Tái phạm nguy hiểm.

Khung 3: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm đối với một trong các trường hợp sau:

• Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm 500.000.000 đồng trở lên;

• Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.

Hình phạt bổ sung: Người vi phạm còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là: phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Mức phạt đổi với pháp nhân thương mại phạm tội

Căn cứ theo quy định tại Khoản 5 Điều 213 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), mức phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm như sau:

Khung 1: Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với một trong các trường hợp:

• Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

• Gây thiệt hại từ 400.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng.

Khung 2: Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng đối với một trong các trường hợp:

• Có tổ chức;

• Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

• Tái phạm nguy hiểm;

• Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng;

• Gây thiệt hại từ 2.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.

Khung 3: Phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng đối với một trong các trường hợp:

• Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm 3.000.000.000 đồng trở lên;

• Gây thiệt hại 5.000.000.000 đồng trở lên.

Hình phạt bổ sung: Pháp nhân thương mại còn có thể bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Ví dụ thực tiễn về hành vi gian lận bảo hiểm

Ngày 23/12/2023, trang thông tin điện tử Công an tỉnh Nghệ An đã đăng tải vụ việc 05 đối  tượng gồm: N.T.H. (sinh năm 1983) trú tại xã Diễn Xuân; C.T.D.T. (sinh năm 1997) trú tại xã Diễn Thịnh; N.T.M. (sinh năm 1983) trú tại xã Diễn Tháp, huyện Diễn Châu (cả 03 đối tượng làm việc tại Phòng khám bệnh Nội khoa tư nhân Diễn Xuân và là đại lý bảo hiểm của Công ty TNHH Manilife Việt Nam); L.T.P. (sinh năm 1968, trú tại phường Trường Thi, thành phố Vinh; làm việc tại Trung tâm Khám chữa bệnh chất lượng cao, số 157 đường Nguyễn Phong Sắc, thành phố Vinh) và N.V.H. (sinh năm 1983) trú tại xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu; làm việc tại Phòng khám Đa khoa Nam Cầu Bùng đã bị Công an huyện Diễn Châu ra Quyết định khởi tố về tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm.

Nội dung vụ án: N.T.H., là đại lý của Công ty TNHH Manulife Việt Nam, đã nảy sinh ý định gian lận khi nhận thấy việc chi trả bảo hiểm cho các trường hợp gãy xương khá dễ dàng. H. móc nối với nhiều khách hàng và 04 đối tượng khác để tổ chức lập hồ sơ bệnh án giả. Khi có bệnh nhân thực, nhóm này đề nghị dùng tên người được mua bảo hiểm để đứng tên hồ sơ; khi không có bệnh nhân, chúng móc nối với một số bác sĩ, điều dưỡng để chỉnh sửa phim X-quang, ký khống tài liệu nhằm hợp thức hóa hồ sơ. Các hồ sơ đều được lập dưới hình thức thu phí, không dùng bảo hiểm y tế nhằm tránh sự giám sát của cơ quan bảo hiểm xã hội. Bằng thủ đoạn tinh vi này, các đối tượng đã làm giả 15 bộ hồ sơ bệnh án, thực hiện 22 yêu cầu chi trả, chiếm đoạt hơn 1,1 tỷ đồng từ Công ty Manulife Việt Nam.

Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, gây thiệt hại kinh tế và làm méo mó môi trường kinh doanh. Do vậy, việc nâng cao nhận thức pháp luật, tuân thủ quy định và phòng ngừa gian lận bảo hiểm là yêu cầu cấp thiết. Nếu doanh nghiệp hoặc cá nhân gặp khó khăn, vướng mắc trong việc nhận diện, xử lý các hành vi gian lận bảo hiểm, LHLegal với đội ngũ luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực hình sự – kinh tế luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal