Nợ thuế: “Người thực sự đứng sau doanh nghiệp” cũng có thể bị cấm xuất cảnh

Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 10 và chính thức có hiệu lực từ 1/7/2026, bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm siết chặt kỷ cương thuế và ngăn chặn hành vi né tránh nghĩa vụ tài chính.

Bổ sung đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh vì nợ thuế

Theo quy định hiện hành, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp khi xuất cảnh phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế. Trường hợp còn nợ thuế quá thời hạn và vượt ngưỡng do Chính phủ quy định, cá nhân này có thể bị tạm hoãn xuất cảnh.

Luật sửa đổi kế thừa quy định trên, đồng thời mở rộng đối tượng áp dụng sang “cá nhân là chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp”. Đây là điểm mới đáng chú ý, tác động trực tiếp đến những cá nhân không đứng tên pháp lý nhưng có quyền chi phối thực tế doanh nghiệp.

Ngăn chặn tình trạng “đứng sau điều hành, đứng ngoài trách nhiệm”

Trong quá trình xây dựng luật, có ý kiến cho rằng việc áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh với chủ sở hữu hưởng lợi là quá rộng, bởi theo Luật Doanh nghiệp, chỉ cần sở hữu từ 25% vốn điều lệ trở lên đã được coi là chủ sở hữu hưởng lợi, dù không trực tiếp điều hành.

Giải trình vấn đề này, Chính phủ cho biết thực tế thời gian qua xuất hiện nhiều trường hợp chủ doanh nghiệp thuê người khác làm đại diện pháp luật nhằm né tránh chế tài tạm hoãn xuất cảnh khi doanh nghiệp nợ thuế.

Việc bổ sung quy định mới nhằm bịt “kẽ hở pháp lý”, đảm bảo đúng người, đúng trách nhiệm, tránh tình trạng cá nhân hưởng lợi thực sự nhưng không chịu chế tài.

“Chủ sở hữu hưởng lợi” là ai?

Theo pháp luật về doanh nghiệp, chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp là cá nhân:

• Thực tế sở hữu vốn điều lệ hoặc

• Có quyền chi phối, kiểm soát doanh nghiệp,

• Không nhất thiết phải đứng tên trên giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Doanh nghiệp có trách nhiệm kê khai và thông báo thông tin chủ sở hữu hưởng lợi với cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh, làm cơ sở để cơ quan nhà nước quản lý và áp dụng biện pháp cưỡng chế khi cần thiết.

Để đảm bảo minh bạch, việc tạm hoãn xuất cảnh đối với chủ sở hữu hưởng lợi sẽ được quy định chi tiết tại nghị định hướng dẫn.

Không áp dụng đột ngột, người nộp thuế đã được thông báo nhiều lần

Một số ý kiến lo ngại việc tạm hoãn xuất cảnh có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, giao dịch quốc tế và uy tín doanh nghiệp nếu áp dụng đột ngột.

Tuy nhiên, Chính phủ khẳng định quy trình quản lý nợ thuế hiện nay đã có nhiều bước cảnh báo, bao gồm:

• Gọi điện, gửi tin nhắn, email nhắc nợ

• Gửi thông báo nợ thuế khi quá hạn 30 ngày

Do đó, biện pháp tạm hoãn xuất cảnh chỉ được áp dụng sau nhiều lần đôn đốc, không phải quyết định bất ngờ.

Giữ nguyên mức phạt chậm nộp thuế 0,03%/ngày

Bên cạnh vấn đề xuất cảnh, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cũng gây chú ý khi giữ nguyên mức tiền chậm nộp thuế 0,03%/ngày (tương đương 10,9%/năm), thay vì giảm xuống 0,01% như đề xuất của một số đại biểu Quốc hội.

Theo Chính phủ, mức 0,03%/ngày:

• Đã được áp dụng ổn định từ năm 2016

• Cao hơn lãi suất ngân hàng, giúp ngăn chặn hành vi cố tình nợ thuế để trục lợi

• Khuyến khích người nộp thuế ưu tiên thanh toán đúng hạn

Nếu mức phạt thấp hơn lãi suất ngân hàng, có thể xảy ra tình trạng nợ thuế để gửi tiết kiệm hoặc cho vay sinh lời, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, mức 0,03% hiện nay đã giảm so với giai đoạn trước năm 2016 (0,05%/ngày), nhằm chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp.

Luật sửa đổi cũng giao Chính phủ thẩm quyền điều chỉnh mức này cho phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội từng thời kỳ.

Việc bổ sung chế tài tạm hoãn xuất cảnh đối với chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp nợ thuế là bước đi mạnh mẽ nhằm tăng tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý thuế. Quy định này không chỉ siết chặt trách nhiệm cá nhân mà còn góp phần ngăn chặn các thủ đoạn né tránh nghĩa vụ tài chính trong hoạt động kinh doanh.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 12A Nguyễn Đình Chiểu, Phường Tân Định, Thành phố Hồ Chí Minh (Phường Đa Kao, Quận 1 cũ)

Chi nhánh Nha Trang: 144 Hoàng Hoa Thám, phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà (Phường Lộc Thọ, Thành phố Nha Trang cũ)

Theo dõi Công ty Luật LH Legal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LH Legal

Youtube: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LH Legal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LH Legal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LH Legal