Đề xuất điều kiện chuyển án tử hình thành tù chung thân với tội phạm ma túy

Nhiều đối tượng sẽ được chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân

Theo Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học – TAND Tối cao, việc sửa đổi BLHS năm 2025 đã mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý, bao gồm:

• Bỏ hình phạt tử hình với 08 tội danh

• Bổ sung quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối

• Tách khung hình phạt “20 năm, chung thân hoặc tử hình” thành hai khung riêng biệt:

  • Khung 1: “20 năm hoặc chung thân”

  • Khung 2: “Chung thân hoặc tử hình”

Sự thay đổi tại Điều 248 (Tội sản xuất trái phép chất ma túy) và Điều 251 (Tội mua bán trái phép chất ma túy) mở ra cơ hội chuyển đổi hình phạt tử hình thành chung thân cho nhiều trường hợp đã bị kết án tử hình nhưng chưa thi hành án trước ngày 1/7/2025.

Điều kiện chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân

Theo dự thảo Thông tư liên tịch, hai trường hợp được xem xét chuyển đổi gồm:

• Trường hợp khối lượng, thể tích chất ma túy bằng hoặc thấp hơn mức tối thiểu quy định tại khoản 5 Điều 248 hoặc khoản 5 Điều 251 BLHS: Dự thảo đã quy định rõ mức cụ thể về khối lượng và thể tích chất ma túy làm căn cứ áp dụng.

• Trường hợp khối lượng, thể tích chất ma túy vượt quá mức tối thiểu, nhưng người phạm tội:

  • Không giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy

  • Không có từ 2 tình tiết tăng nặng trở lên

Đây là nội dung gây nhiều tranh luận giữa các nhà làm luật. Một số ý kiến đề xuất bổ sung điều kiện: người phạm tội nếu có 2 tình tiết tăng nặng thì phải có ít nhất 4 tình tiết giảm nhẹ, trong đó 3 tình tiết phải thuộc khoản 1 Điều 51 BLHS. Tuy nhiên, luồng quan điểm khác cho rằng quy định như vậy là vượt phạm vi của luật, đi ngược lại tinh thần khoan hồng đã được Quốc hội xác lập.

Vấn đề hủy quyết định chuyển hình phạt

BLHS 2025 cũng quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, chuyển hình phạt sang chung thân. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh là: nếu sau đó phát hiện người đó không thực sự mắc bệnh giai đoạn cuối thì có được hủy quyết định chuyển đổi hay không?

Dự thảo hiện có hai luồng quan điểm:

• Quan điểm 1: Cần quy định rõ quyền của Chánh án TAND Tối cao được hủy quyết định nếu không còn căn cứ chuyển đổi.

• Quan điểm 2: Không cần quy định thêm vì vấn đề này có thể được xử lý trong thực tiễn, tránh làm phức tạp quy trình pháp lý.

Cân bằng giữa khoan hồng và răn đe trong chính sách hình sự

Việc xây dựng thông tư hướng dẫn chuyển hình phạt tử hình sang chung thân cần bảo đảm:

• Tinh thần nhân đạo của pháp luật hình sự

• Không tạo rào cản pháp lý mới, làm giảm hiệu quả cải tạo

• Duy trì tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung

Các ý kiến đều thống nhất rằng việc chuyển đổi hình phạt cần được thực hiện thận trọng, có quy định rõ ràng nhưng cũng không nên vượt quá giới hạn của luật, tránh làm mất niềm tin của người dân vào chính sách hình sự khoan hồng của Nhà nước.

Nguồn: Báo Pháp luật TP.HCM

Bài viết này được thực hiện bởi Công ty Luật TNHH LHLegal – đơn vị chuyên tư vấn pháp lý trong các lĩnh vực hình sự, ma túy, chuyển đổi hình phạt, giám đốc thẩm – tái thẩm, khiếu nại tố cáo, tư vấn pháp luật cho bị can – bị cáo, và các vấn đề liên quan đến thủ tục tố tụng tại tòa án.

Nếu bạn hoặc người thân đang cần tư vấn pháp lý chuyên sâu, vui lòng liên hệ Hotline: 1900 2929 01.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Thuận (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal