Hiện nay bạn sẽ dễ thấy được những sản phẩm được gọi là độc quyền của một doanh nghiệp trên thị trường. Đó có nghĩa là duy nhất với giá thành mà doanh nghiệp đó đề ra để thu lợi từ sản phẩm của mình. Để hiểu rõ hơn về công ty độc quyền là gì? Doanh nghiệp độc quyền là gì? Độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại,... mời bạn đọc tìm hiểu qua bài viết này.
Khái niệm độc quyền
Theo góc nhìn về kinh tế học, Độc quyền thường được định nghĩa là trạng thái thị trường chỉ có duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm đó cho người mua mà không có bất kỳ sự lựa chọn nào khác giữa người bán và người mua.
Độc quyền là thị trường chỉ có duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm đó
Doanh nghiệp độc quyền là gì?
Căn cứ Điều 25 Luật Cạnh tranh 2018 quy định:
“ Điều 25. Doanh nghiệp có vị trí độc quyền
Doanh nghiệp được coi là có vị trí độc quyền nếu không có doanh nghiệp nào cạnh tranh về hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp đó kinh doanh trên thị trường liên quan.”
Theo đó, một doanh nghiệp được coi là có vị trí độc quyền nếu không có sự cạnh tranh nào của doanh nghiệp khác về hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp đó kinh doanh trên thị trường liên quan. Do vậy, để xác định doanh nghiệp có vị trí độc quyền cần phải xác định đúng được hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp đó và xác định đúng thị trường liên quan.
Nếu không có sự cạnh tranh về hàng hóa, dịch vụ thì được xem là doanh nghiệp độc quyền
Đối với các doanh nghiệp có vị trí độc quyền, có nhiều trường hợp độc quyền khác nhau. Trong đó, có những trường hợp doanh nghiệp có vị trí độc quyền do chưa có bất kỳ doanh nghiệp nào cung cấp hàng hóa, dịch vụ tương tự mà doanh nghiệp đó cung cấp trên thị trường liên quan. Bên cạnh đó, có những trường hợp độc quyền do ngành nghề kinh doanh hàng hóa, dịch vụ độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại.
Độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại là gì?
Căn cứ Điều 3 Nghị định số 94/2017/NĐ-CP ngày 10 tháng 8 năm 2017 của Chính phủ về hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại (“Nghị định 94”) quy định:
“ Độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại (hoạt động thương mại độc quyền nhà nước) là các hoạt động thương mại chỉ do cơ quan nhà nước có quyền thực hiện hoặc các tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao thực hiện.”
Theo đó, độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại là các hoạt động chỉ do cơ quan có quyền thực hiện hoặc Nhà nước giao cho các tổ chức, cá nhân được chỉ định thực hiện.
Một số doanh nghiệp độc quyền nhà nước được biết đến nhiều như: Tổng công ty điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Petrolimex,…
Kiểm soát doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước
Do đặc điểm độc quyền nhà nước có khả năng ảnh hưởng đến thị trường, ảnh hưởng đến cạnh tranh, nên hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước cần phải được kiểm soát theo quy định của pháp luật.
Theo quy định của pháp luật, hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước cần phải được kiểm soát
Căn cứ khoản 1 Điều 28 Luật Cạnh tranh 2018 quy định Nhà nước kiểm soát doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước bằng các biện pháp sau:
-
Quyết định giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền nhà nước;
-
Quyết định số lượng, khối lượng, phạm vi thị trường của hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền nhà nước;
-
Định hướng, tổ chức các thị trường liên quan đến hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền nhà nước theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Khi doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước thực hiện hoạt động kinh doanh khác ngoài lĩnh vực độc quyền nhà nước thì hoạt động kinh doanh đó của doanh nghiệp không chịu sự kiểm soát của Nhà nước bằng các biện pháp trên.
Danh mục hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại
Danh mục hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại dưới đây được ban hành kèm theo trong Nghị định 94. Danh mục này quy định cụ thể hàng hóa, dịch vụ độc quyền nhà nước và hoạt động thương mại độc quyền nhà nước tương ứng với hàng hóa, dịch vụ độc quyền đó.
STT |
Hàng hóa/Dịch vụ |
Hoạt động thương mại độc quyền nhà nước |
Địa bàn |
1 |
Hàng hóa, dịch vụ phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh |
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an hướng dẫn thực hiện cụ thể |
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an hướng dẫn thực hiện cụ thể |
2 |
Vật liệu nổ công nghiệp |
Sản xuất, mua, bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, vận chuyển quá cảnh |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
3 |
Vàng miếng |
Sản xuất |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
4 |
Vàng nguyên liệu |
Xuất khẩu và nhập khẩu để sản xuất vàng miếng |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
5 |
Xổ số kiến thiết |
Phát hành |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
6 |
Thuốc lá điếu, xì gà |
Nhập khẩu (trừ trường hợp nhập khẩu để kinh doanh bán hàng miễn thuế) |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
7 |
Hoạt động dự trữ quốc gia |
Quản lý, nhập khẩu, xuất khẩu, mua, bán, bảo quản, bảo vệ hàng hóa thuộc Danh mục dự trữ quốc gia. |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
8 |
Tiền |
In, đúc |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
9 |
Tem bưu chính Việt Nam |
Phát hành |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
10 |
Pháo hoa và các dịch vụ liên quan đến pháo hoa |
Sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, mua, bán, vận chuyển, tàng trữ |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
11 |
Hệ thống điện quốc gia; |
Truyền tải, điều độ |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
Thủy điện đa mục tiêu và điện hạt nhân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội. |
Xây dựng và vận hành |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
|
12 |
Dịch vụ công ích bảo đảm an toàn hàng hải |
- Vận hành hệ thống đèn biển; - Vận hành hệ thống luồng hàng hải công cộng. |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
13 |
Dịch vụ công ích thông tin duyên hải |
Quản lý, vận hành khai thác hệ thống đài thông tin duyên hải |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
14 |
Bảo đảm hoạt động bay |
- Dịch vụ không lưu; - Dịch vụ thông báo tin tức hàng không; - Dịch vụ tìm kiếm, cứu nạn |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
15 |
Hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị do Nhà nước đầu tư |
Quản lý, khai thác hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt; không bao gồm bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
16 |
Hệ thống công trình thủy lợi, thủy nông liên tỉnh, liên huyện; kè biển |
Quản lý, khai thác trong trường hợp giao kế hoạch |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
17 |
Dịch vụ lâm nghiệp tại rừng đặc dụng |
Cung ứng (trừ khu rừng bảo vệ cảnh quan được Nhà nước cho tổ chức kinh tế thuê để bảo vệ và phát triển rừng, kết hợp kinh doanh cảnh quan, nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái - môi trường) |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
18 |
Xuất bản phẩm |
Xuất bản (không bao gồm hoạt động in và phát hành) |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
19 |
Mạng bưu chính công cộng |
Quản lý, duy trì, khai thác |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
20 |
Dịch vụ công ích trong hoạt động phát hành báo chí |
Cung ứng |
Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam |
Trên đây là toàn bộ thông tin bài viết các quy định pháp luật về doanh nghiệp độc quyền. Hy vọng bài viết sẽ mang lại những thông tin hữu ích cho Quý Bạn đọc.
Dịch vụ tư vấn pháp luật về kinh doanh thương mại tại LHLegal
Khi có tranh chấp hay có nhu cầu tư vấn trong hoạt động kinh doanh, việc thuê Luật sư là hoàn toàn cần thiết. Đội ngũ Luật sư giỏi kinh doanh thương mại của LHLegal sẵn sàng cung cấp những giải pháp toàn diện an toàn và hiệu quả nhất cho doanh nghiệp.
Nhờ kiến thức và trình độ chuyên môn sâu rộng của đội ngũ luật sư và cộng sự LHLegal, chúng tôi luôn xem xét, đánh giá sự việc trên nhiều khía cạnh để doanh nghiệp bạn hạn chế rủi ro, bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp một cách tốt nhất.
Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:
Hotline - gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01
Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html
Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830
Website: https://luatsulh.com/
Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:
Website: https://luatsulh.com/
Facebook: Luật sư LHLegal
Youtube: Luật sư LHLegal
Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)
Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal
Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự