Bồi thường thiệt hại khi bị xúc phạm, vu khống trên mạng xã hội: Người bị hại cần biết gì?

>>> Xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác bị xử phạt như thế nào?

>>> Vu khống xúc phạm người khác có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Bồi thường thiệt hại khi bị xúc phạm, vu khống trên mạng xã hội: Người bị hại cần biết gì?

Người thực hiện hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác phải bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm của mình gây ra bao gồm: tổn thất vật chất và tổn thất về tinh thần. Người yêu cầu bồi thường thiệt hại phải chứng minh được thiệt hại thực tế đã xảy ra, thiệt hại thực tế này là thiệt hại phát sinh do hành vi phạm xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín và cung cấp các tài liệu, chứng cứ để chứng minh yêu cầu của mình là có căn cứ.  

Theo quy định tại Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015 xác định về thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm như sau: 

• Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm: 

  • Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại; 

  • Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút; 

  • Thiệt hại khác do luật quy định. 

• Người chịu trách nhiệm bồi thường còn phải bồi thường một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định. 

Từ các quy định nêu trên, người thực hiện hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác nếu gây thiệt hại thì phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất và thiệt hại về tinh thần. 

Bồi thường thiệt hại về vật chất

Theo quy định tại Điều 9 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP hướng dẫn xác định thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm quy định tại Điều 592 Bộ luật Dân sự được xác định như sau: 

• Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại bao gồm:  

  • Chi phí cần thiết cho việc thu hồi, xóa bỏ vật phẩm, ấn phẩm, dữ liệu có nội dung xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người bị thiệt hại; 

  • Chi phí cho việc thu thập tài liệu, chứng cứ chứng minh danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm; 

  • Tiền tàu, xe đi lại, thuê nhà trọ (nếu có) theo giá trung bình ở địa phương nơi người bị hại chi trả để yêu cầu cơ quan chức năng xác minh sự việc, cải chính trên các phương tiện thông tin đại chúng; 

  • Chi phí tổ chức xin lỗi, cải chính công khai tại nơi cư trú hoặc nơi làm việc của người bị thiệt hại và các chi phí thực tế, cần thiết khác để hạn chế, khắc phục thiệt hại (nếu có). 

• Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút được xác định như sau: 

  • Trước khi danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm, người bị xâm phạm có thu nhập thực tế nhưng do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm mà người bị xâm phạm phải thực hiện những công việc để hạn chế, khắc phục thiệt hại nên khoản thu nhập thực tế của họ bị mất hoặc bị giảm sút, thì họ được bồi thường khoản thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút đó; 

  • Việc xác định thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị xâm phạm được thực hiện theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 7 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP như sau:  

    • Trường hợp người bị thiệt hại có thu nhập ổn định từ tiền lương, tiền công thì được xác định theo mức tiền lương, tiền công của người bị thiệt hại trong khoảng thời gian tiền lương, tiền công bị mất hoặc bị giảm sút; 

    • Trường hợp người bị thiệt hại có thu nhập không ổn định từ tiền lương, tiền công được xác định căn cứ vào mức tiền lương, tiền công trung bình của 03 tháng liền kề trước thời điểm thiệt hại xảy ra. Trường hợp không xác định được 03 tháng lương liền kề trước thời điểm thiệt hại xảy ra thì căn cứ vào thu nhập trung bình của lao động cùng loại tại địa phương trong khoảng thời gian thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút. Nếu không xác định được thu nhập trung bình của lao động cùng loại tại địa phương thì thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút được bồi thường là 01 ngày lương tối thiểu vùng tại nơi người bị thiệt hại cư trú cho 01 ngày bị thiệt hại.

Ngày lương tối thiểu vùng được xác định là 01 tháng lương tối thiểu vùng do Nhà nước quy định chia cho 26 ngày.

Ngày lương tối thiểu được xác định là 1 tháng lương tối thiểu vùng

Bồi thường thiệt hại về tinh thần

Bên cạnh việc yêu cầu bồi thường thiệt hại về vật chất, thì pháp luật cũng quy định chủ thể thực hiện hành vi xâm phạm danh dự nhân phẩm uy tín của người khác còn phải chịu bồi thường tổn thất về tinh thần cho người bị thiệt hại. Theo đó, thiệt hại về tinh thần ở là những muộn phiền, đau khổ dẫn đến tinh thần sa sút, tâm lý không ổn định thậm chí là trầm cảm do liên tục bị cộng đồng mạng tấn công chỉ trích, mọi người xung quanh xa lánh, ... 

Việc xác định mức độ tổn thất về tinh thần phải căn cứ vào hình thức xâm phạm, đối với những hành vi xúc phạm danh dự nhân phẩm uy tín của cá nhân hoặc tổ chức trên không gian mạng internet thì cần xem xét về mức độ lan truyền bài viết có nội dung, thông tin xúc phạm được đăng tải trên các trang mạng xã hội, vì mức độ lan truyền bài viết trên các trang mạng xã hội càng cao thì lượt người tiếp cận, tương tác cũng sẽ tăng cao thì thiệt hại mà người bị xâm phạm phải gánh chịu là càng lớn, không những vậy còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, cuộc sống sinh hoạt hằng ngày và các mối quan hệ xung quanh. 

Theo khoản 2 Điều 592 bộ luật dân sự 2015 có quy định về mức bồi thường về tổn thất tinh thần sẽ do hai bên thỏa thuận, nếu hai bên không thỏa thuận được thì tòa án sẽ quyết định số tiền bồi thường không quá 10 tháng lương cơ sở do nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết bồi thường. 

Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, hành vi xâm phạm đến danh dự nhân phẩm uy tín của cá nhân tổ chức trên trên không gian mạng internet ngày càng phổ biến, những hành vi vi phạm này đã gây ra những hậu quả nặng nề đến tâm lý của người bị xâm phạm, không những vậy có một số người liên tục bị cư dân mạng hoặc các cá nhân khác tấn công, công kích chỉ trích, bôi nhọ, xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự nhân phẩm uy tín của họ trên các trang mạng xã hội, dẫn đến việc người bị xâm phạm bị trầm cảm, tâm thần không ổn định hoặc thậm chí có nhiều người phải tự sát. Do vậy, cần xác định rõ mức yêu cầu bồi thường thiệt hại tổn thất về tinh thần cho từng trường hợp cụ thể khi thiệt hại gây cho người bị xâm phạm là quá lớn.  

Án lệ, vụ việc thực tế về yêu cầu bồi thường thiệt hại thực tế

Điển hình như trường hợp của ông Lê Hữu L trong Bản án số 151/2024/DS-PT về yêu cầu cải chính và bồi thường thiệt hại của Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội ngày 06/03/20244 dưới đây: 

• Nguyên đơn: Ông Lê Hữu L (Nguyên là sư thầy Thích Thanh T) 

• Bị đơn: Tạp chí điện tử T1 

• Yêu cầu khởi kiện: Gỡ bỏ ngay thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống xúc phạm nguyên đơn; đăng lời cải chính, xin lỗi nguyên đơn trên Tạp chí điện tử T1 và thông báo bằng văn bản cho nguyên đơn biết theo quy định tại Điều 42 Luật báo chí 2016 và bồi thường thiệt hại bù đắp tổn thất tinh thần cho ông Lê Hữu L là 1.000 (một nghìn) đồng. 

• Yêu cầu phản tố: Buộc ông Lê Hữu L phải có văn bản xin lỗi Tạp chí điện tử T1 với chữ ký của ông L được chứng thực hợp pháp. 

• Nội dung vụ án: Vào 17 giờ 32 phút ngày 26/9/2019, Tạp chí điện tử T1 (Z) đăng bài “Đề xuất đình chỉ chức trụ trì của sư T, yêu cầu sám hối đại tăng” của tác giả Ngọc T2 trong đó có thông tin sai sự thật, xuyên tạc vu khống xúc phạm danh dự uy tín nhân phẩm của ông L. Cụ thể bài báo viết: “Thượng tọa Thích Thanh P, trưởng ban trị sự Giáo hội phật giáo huyện T3, cho biết…Sư thầy Thích Thanh T đã bị Ban trị sự Giáo hội Phật giáo huyện T3 kỷ luật cảnh cáo…Có biểu hiện thực hành tà đạo”. Ông L cho rằng đây là thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống xúc phạm uy tín danh dự của nguyên đơn và vi phạm khoản 8 Điều 9 Luật báo chí năm 2016.  

• Nhận định của Tòa án: Bài viết đã gán cho sư Thích Thanh T các hành vi như “hành nghề tà đạo”, dùng “bùa chú, ma thuật âm binh”, mắc bệnh tâm thần và bị kỷ luật, nhưng không có nguồn hay tài liệu chứng minh. Tòa nhận định đây là thông tin không xác thực, vượt quá sự thật khách quan và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự của nguyên đơn. 

• Bản án sơ thẩm: không chấp nhận yêu cầu phản tố của Bị đơn; Buộc buộc Tạp chí điện tử T1 gỡ bỏ bài báo có nội dung vi phạm; Buộc Tạp chí điện tử T1 đăng lời cải chính, xin lỗi ông Lê Hữu L trên Tạp chí điện tử T1 và thông báo bằng văn bản cho nguyên đơn ông Lê Hữu L biết. Vì ông L rút yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại nên không xét xử đối với phần này. 

• Bản án phúc thẩm: Giữ nguyên toàn bộ Bản án sơ thẩm. 

Người bị hại cần làm gì để đòi quyền lợi hợp pháp?

• Cần giữ bình tĩnh, không thực hiện bình luận, đăng tải bài viết đáp trả ngay để tránh mất kiểm soát và sử dụng dùng từ ngữ không phù hợp gây bất lợi pháp lý cho chính mình.  

• Thực hiện thu thập tài liệu, chứng cứ, hình ảnh có thể chụp ảnh màn hình các bài viết có nội dung xúc phạm, lưu thông tin liên kết bài viết, thời gian đăng tải, thông tin tài khoản đăng tải bài viết, nội dung bình luận liên quan trong bài viết, ... và tiến hành lập vi bằng thông qua đơn vị Thừa phát lại để ghi nhận sự kiện, nội dung vi phạm được đăng tải trên không gian mạng, nhằm đảm bảo chứng cứ hợp pháp phục vụ tố tụng. 

• Tiến hành đăng tải bài viết phản hồi trên các kênh truyền thông chính thức (trang cá nhân, website, fanpage cá nhân, doanh nghiệp...) và hợp tác với các cơ quan báo chí chính thống để đưa tin phản bác, đính chính thông tin sai sự thật kịp thời. Đồng thời, tiến hành gửi văn bản yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm theo cơ chế khiếu nại của Facebook, YouTube, TikTok... 

• Tiến hành gửi văn bản thư yêu cầu đến người vi phạm, nêu rõ hành vi trái pháp luật của người đó và yêu cầu người vi phạm chấm dứt ngay hành vi trái pháp luật, gỡ bỏ toàn bộ bài viết có nội dung vi phạm, xin lỗi và bồi thường (nếu có) và chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật nếu không có hành động khắc phục kịp thời. 

• Tiến hành soạn Đơn yêu cầu xử lý vi phạm hành chính gửi đến Sở Thông tin và Truyền thông đối với hành vi vi phạm pháp luật của người đó. 

• Tiến hành chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn khởi kiện dân sự đến Tòa án có thẩm quyền yêu cầu người vi phạm gỡ bài, đính chính, xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần theo quy định Bộ luật dân sự 2015.  

• Nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người bị hại hoặc tổ chức có quyền tiến hành nộp đơn tố cáo hình sự đến Cơ quan Cảnh sát điều tra có thẩm quyền để xem xét, khởi tố vụ án theo quy định pháp luật.

Người bị hại có quyền nộp đơn tố cáo đến cơ quan cảnh sát điều tra

Xúc phạm, vu khống trên mạng xã hội không chỉ là hành vi thiếu chuẩn mực mà còn có thể kéo theo trách nhiệm pháp lý nghiêm khắc, bao gồm cả nghĩa vụ bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần. Để bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình, người bị hại cần bình tĩnh, thu thập chứng cứ đầy đủ và lựa chọn kênh pháp lý phù hợp, từ việc khiếu nại, khởi kiện dân sự đến tố cáo hình sự khi cần thiết. Sự hiểu biết và hành động đúng đắn sẽ là “lá chắn” hữu hiệu giúp mỗi cá nhân, tổ chức đứng vững trước những thông tin sai lệch, tiêu cực trên không gian mạng.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal