Nhận tiền để “chạy việc” nhưng chưa kịp đưa có bị xử lý về tội môi giới hối lộ?

>>> So sánh tội nhận hối lộ với tội đưa hối lộ, tội môi giới hối lộ

>>> Tội môi giới hối lộ bị xử phạt ra sao? Các khung hình phạt theo Bộ luật Hình sự hiện hành

Câu hỏi:

Trả lời:

Đối với trường hợp này, dù bạn chưa kịp đưa tiền cho người quen trong cơ quan nhà nước, nhưng việc đã nhận tiền và hứa hẹn lo lót xin việc có thể bị xem xét xử lý về tội môi giới hối lộ. Tùy số tiền và tình tiết cụ thể, bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt từ phạt tiền đến phạt tù.

Quy định pháp luật về tội môi giới hối lộ

Thế nào là môi giới hối lộ?

Môi giới hối lộ là hành vi của người không có chức vụ, quyền hạn, nhưng nhận tiền hoặc tài sản từ người có nhu cầu hối lộ, sau đó chuyển cho người có chức vụ, quyền hạn để họ thực hiện hành vi trái pháp luật vì lợi ích của người có nhu cầu hối lộ.

Hành vi cấu thành tội môi giới hối lộ

Để cấu thành tội môi giới hối lộ được quy định tại Điều 365 Bộ luật Hình sự năm 2015, người phạm tội phải thỏa mãn các yếu tố sau:

1. Hành vi môi giới hối lộ: Hành vi môi giới hối lộ là hành vi nhận tiền hoặc tài sản từ người có nhu cầu hối lộ, sau đó chuyển cho người có chức vụ, quyền hạn để họ thực hiện hành vi trái pháp luật vì lợi ích của người có nhu cầu hối lộ. Hành vi môi giới hối lộ có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, như:

• Nhận tiền hoặc tài sản từ người có nhu cầu hối lộ để chuyển cho người có chức vụ, quyền hạn.

• Làm trung gian giữa người có nhu cầu hối lộ và người có chức vụ, quyền hạn để họ gặp gỡ, trao đổi.

• Khích lệ, lôi kéo người có chức vụ, quyền hạn nhận hối lộ.

2. Chủ thể của tội phạm: 

• Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, người phạm tội không nhất thiết phải là người có chức vụ, quyền hạn và cũng không lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội.

• Dù là người có chức vụ, quyền hạn hay người không có chức vụ, quyền hạn thì họ chỉ trở thành chủ thể của tội phạm này khi thực hiện việc trung gian, môi giới cho người có nhu cầu hối lộ.

3. Hậu quả của hành vi phạm tội: Hậu quả của tội phạm môi giới hối lộ là thiệt hại về tài sản, uy tín của cơ quan, tổ chức và những thiệt hại phi vật chất khác… hoặc gây thiệt hại cho lợi ích công cộng 

Có thể bao gồm các thiệt hại như sau:

• Thiệt hại đối với xã hội và uy tín bộ máy Nhà nước

  • Mất niềm tin của người dân vào tính minh bạch, công bằng trong tuyển dụng công chức/viên chức.

  • Gia tăng tiêu cực dây chuyền: khi một người đã “chạy” để có vị trí, họ thường tìm cách “thu hồi vốn” bằng tham nhũng, nhũng nhiễu trong công việc → thiệt hại tài sản Nhà nước và người dân ngày càng lớn.

• Thiệt hại trực tiếp về tiền, tài sản

  • Tiền nhận hối lộ: Số tiền mà người đưa (thường là ứng viên xin việc) phải nộp để được tuyển dụng.

  • Đây là khoản tiền ngoài quy định, không đi vào ngân sách Nhà nước mà bị chiếm đoạt bởi cá nhân có chức vụ.

• Thiệt hại về chất lượng nhân sự và hiệu quả công việc

  • Tuyển dụng sai người dẫn đến giảm năng suất lao động, làm chậm tiến độ, tăng rủi ro sai phạm.

  • Những lỗi nghiệp vụ, quyết định sai có thể kéo theo thiệt hại vật chất gián tiếp lớn hơn nhiều lần lương của người đó

Hành vi nhận tiền nhưng chưa đưa có bị coi là môi giới hối lộ?

Theo quy định tại Điều 365 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tội môi giới hối lộ là hành vi làm trung gian để bên đưa hối lộ và bên nhận hối lộ thực hiện việc đưa – nhận hối lộ. Chỉ cần có hành vi thỏa thuận, hứa hẹn, nhận tiền hoặc lợi ích vật chất từ bên đưa hối lộ để chuyển đến cho người có chức vụ, quyền hạn, thì người môi giới đã có thể bị coi là phạm tội, bất kể việc đã thực sự đưa được tiền hay chưa.

Như vậy, trong trường hợp bạn đã nhận tiền từ người có nhu cầu xin việc và hứa sẽ chuyển cho người quen trong cơ quan nhà nước để lo lót, thì hành vi này đã hội đủ yếu tố cấu thành tội môi giới hối lộ, mặc dù chưa kịp đưa tiền cho cán bộ, công chức. Việc “chưa đưa” chỉ được xem là tình tiết trong giai đoạn thực hiện tội phạm, không làm mất đi tính chất nguy hiểm của hành vi. 

Ngoài ra, căn cứ theo khoản 7 Điều 365 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), nếu người môi giới hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

Nếu người môi giới chủ động trả lại tiền trước khi hành vi bị phát hiện, chưa đưa cho bất kỳ ai và chưa gây ra hậu quả, thì đây được coi là dấu hiệu tự ngăn chặn hậu quả xảy ra, là tình tiết quan trọng để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Nếu việc trả lại tiền chỉ diễn ra sau khi cơ quan điều tra phát hiện hoặc do bị phát giác buộc phải trả lại, thì vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng hành vi khắc phục hậu quả sẽ được xem là tình tiết giảm nhẹ theo Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Nếu việc trả tiền diễn ra sau khi bị phát giác có thể vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Mức hình phạt đối với tội môi giới hối lộ

Người có hành vi môi giới hối lộ mà đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội môi giới hối lộ được quy định tại Điều 365 Bộ luật Hình sự năm 2015 với mức phạt cụ thể như sau:

Khoản 1:

Người nào môi giới hối lộ mà của hối lộ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

• Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;

• Lợi ích phi vật chất.

Khoản 2:

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

• Có tổ chức;

• Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;

• Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

• Biết của hối lộ là tài sản của Nhà nước;

• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

• Phạm tội 02 lần trở lên;

• Của hối lộ trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Khoản 3:

Phạm tội thuộc trường hợp của hối lộ trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

Khoản 4: 

Phạm tội thuộc trường hợp của hối lộ trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 08 năm đến 15 năm.

Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng.

Lưu ý:

• Người môi giới hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

• Người nào môi giới hối lộ trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước cũng bị xử lý theo quy định trên.

IV. Người phạm tội có cơ hội được giảm nhẹ không?

Căn cứ khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người phạm tội môi giới hối lộ vẫn có cơ hội được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định. Cụ thể:

• Thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải: Nếu người phạm tội tự giác thừa nhận hành vi, hợp tác với cơ quan điều tra thì đây là tình tiết giảm nhẹ phổ biến.

• Tự nguyện khai báo, tố giác tội phạm: Trường hợp chủ động khai ra hành vi của mình trước khi bị phát hiện hoặc cung cấp thông tin giúp làm rõ vụ việc hối lộ sẽ được xem xét giảm nhẹ đáng kể.

• Ngăn chặn hậu quả xảy ra: Nếu hành vi dừng lại ở mức “nhận tiền nhưng chưa kịp đưa”, và tiền đã được trả lại cho người đưa hối lộ, thiệt hại chưa phát sinh hoặc đã được khắc phục thì cũng là căn cứ giảm nhẹ.

• Hoàn cảnh nhân thân tốt, phạm tội lần đầu: Người phạm tội có nhân thân tốt, chưa có tiền án, tiền sự, phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng cũng được cân nhắc giảm nhẹ.

• Các tình tiết nhân đạo khác: Ví dụ, người phạm tội có hoàn cảnh gia đình khó khăn, là lao động chính, hoặc có đóng góp tích cực cho xã hội trước đó.

Như vậy, mặc dù hành vi “nhận tiền để chạy việc” có thể cấu thành tội môi giới hối lộ, nhưng trong nhiều trường hợp, người phạm tội vẫn có cơ hội được giảm nhẹ hình phạt nếu biết thành khẩn, khắc phục hậu quả và hợp tác tốt với cơ quan tiến hành tố tụng.

LHLegal - Đồng hành pháp lý trong các vụ án liên quan đến hối lộ và môi giới hối lộ

Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực hình sự, đội ngũ luật sư của LHLegal luôn đồng hành cùng khách hàng ngay từ giai đoạn đầu của vụ án, từ lấy lời khai cho đến suốt quá trình điều tra, truy tố và xét xử. 

Chúng tôi hỗ trợ phân tích tình huống pháp lý, đánh giá rủi ro, đưa ra phương án bào chữa, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và bảo vệ tối đa quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng. 

LHLegal không chỉ là chỗ dựa pháp lý đáng tin cậy, mà còn là người bạn đồng hành giúp khách hàng an tâm trong những vụ việc phức tạp, nhạy cảm liên quan đến tội hối lộ và môi giới hối lộ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn pháp luật vui lòng liên hệ chúng tôi qua các hình thức sau:

Hotline gặp Luật sư tư vấn trực tiếp: 1900 2929 01

Nhập thông tin đăng ký tư vấn luật tại đây: https://luatsulh.com/dang-ky-tu-van.html

Liên hệ đặt lịch hẹn qua zalo số: 0903 796 830

Website: https://luatsulh.com/

Trụ sở: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ cũ: 288 B7 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM)

Chi nhánh Nha Trang: 07 Bế Văn Đàn, Phường Nam Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa (Địa chỉ cũ: 07 Bế Văn Đàn, Phường Phước Long, Thành phố Nha Trang)

Theo dõi Công ty Luật LHLegal tại:

Website: https://luatsulh.com/

Facebook: Luật sư LHLegal

Youtube: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hoà: Luật sư Hoà (LHLegal)

Kênh Tiktok Công ty: Luật sư LHLegal

Kênh Tiktok Luật sư Hình sự: Luật sư Hình sự

Kênh Zalo OA

Hồ sơ năng lực LHLegal